با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن عصب روان‌شناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه روانشناسی، دانشگاه تبریز. تبریز. ایران.

2 دکترای تخصصی علوم اعصاب شناختی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز. تبریز. ایران.

3 کارشناس ارشد روانشناسی بالینی کودک و نوجوان، دانشگاه تبریز. تبریز. ایران.

چکیده

مقدمه: مشکلات خواندن و ناتوانی در محاسبات ریاضی یکی از اساسی‌ترین مشکلاتی است که کودکان دچار ناتوانی یادگیری با آن مواجه هستند. پژوهش حاضر نیز با هدف بررسی تأثیر بازتوانی شناختی بر عملکرد توجه و حافظه در دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری ریاضی و خواندن انجام شد. روش: طرح پژوهش حاضر به‌صورت نیمه آزمایشی با سه گروه آزمودنی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شهر تبریز در سال 1395 بود و نمونه موردنظر از مناطق پنج‌گانه اختلالات یادگیری انتخاب شدند. روش نمونه‌گیری به‌صورت تصادفی بود. بدین‌صورت که یک گروه 10 نفرِ شامل افراد مبتلا به ناتوانی یادگیری خواندن، یک گروه 10 نفرِ شامل افراد مبتلا به ناتوانی یادگیری ریاضی و 10 نفر نیز شامل گروه گواه بود؛ یعنی افرادی که مبتلا به ناتوانی یادگیری هستند اما مداخله‌ای برای آن‌ها صورت نگرفت. تعداد جلسات درمانی 20 جلسه بود و هر جلسه 45 دقیقه به طول می‌انجامید. ابزار پژوهش شامل برنامه کامپیوتری توان‌بخشی نوروسایکولوژیکی Sound Smart و آزمون کامپیوتری توجه متمرکز ـ توجه پراکنده و حافظه بود. تحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیره انجام شد. یافته‌ها: تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد که بین میانگین نمره‌های پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و کنترل تفاوت معنی‌داری وجود داشت (001/0>p)، به‌نحوی‌که بازتوانی شناختی باعث بهبود توجه و حافظه در دانش‌آموزان مبتلا به ناتوانی یادگیری ریاضی و خواندن شده است. نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان داد که بازتوانی شناختی می‌تواند به‌عنوان یک روش اثربخش برای بهبود توجه و حافظه در افرادی که ناتوانی یادگیری ریاضی و خواندن دارند مورد استفاده قرار بگیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Cognitive Rehab on the Selective- Divided Attention and Working Memory in Students with Dyslexia & Dyscalculia Disabilities

نویسندگان [English]

  • Mansour Bayrami 1
  • Yazdan Movahedi 2
  • Esmail Ahmadi 3

1 Professor of Department of Psychology, Tabriz University, Tabriz, Iran

2 PhD in Cognitive Neuroscience, Tabriz Islamic Art University, Tabriz, Iran.

3 M.A in Child and Adolescent clinical Psychology, Tabriz University, Tabriz, Iran.

چکیده [English]

Introduction: Problems reading and math ability is one of the most fundamental problems faced by children with learning disabilities. This study aimed to investigate the effects of neuropsychological rehabilitation of attention and memory performance of students with learning disabilities in dyslexia & Dyscalculia was performed. Methods: This study is a quasi-experimental design with three test groups, respectively. The study sample was the city of Tabriz in 2016, and samples were selected from the divisions of learning disorders. Sampling was random. This means that people with a learning disability but did not intervene for them. The number of treatment sessions 20 sessions and each session lasted 45 minutes. Instruments included neuropsychological rehabilitation program Sound Smart computerized test of attention and memory selected - the attention is scattered. Data analysis was performed using multivariate analysis of covariance. Findings: Data analysis showed that mean scores of pre-test and post-test experimental and control groups there was a significant difference (P Conclusion: This study showed that neuropsychological rehabilitation can be used as an effective way to improve attention and memory in people with learning disability in dyslexia & Dyscalculia are used.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rehabilitation Neuropsychology
  • Attention
  • memory
  • cognition
  • learning disabilities
  • dyslexia
  • dyscalculia
  • students
ابوالقاسمی، ع.؛ برزگر، س.؛ رستم اوغلی، ز (1392). «اثربخشی آموزش یادگیری خودتنظیمی بر خودکارآمدی و رضایت از زندگی در دانش‌آموزان دارای اختلال ریاضی». مجله ناتوانی‌های یادگیری، سال چهارم، شماره 2.
 
جانه، م.؛ ابراهیمی قوام، ص.؛ علیزاده، ح (1391). «بررسی کارکردهای اجرایی استدلال، برنامه‌ریزی، سازمان‌دهی و حافظه کاری در دانش‌آموزان با و بدون اختلال ریاضی در مقطع ابتدایی شهر تهران». مجله روان‌شناسی افراد استثنایی، سال دوم، شماره 5.
 
خدامی، ن.؛ عابدی، ا.؛ آتش پور، ح (1389). «اثربخشی آموزش کارکردهای اجرایی بر بهبود عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری ریاضی». مجله یافته‌های نو در روانشناسی، سال پنجم، شماره 17.
 
زارع، ح.؛ فرزاد، و.؛ علی‌پور، ا.؛ ناظر، م (1391). «تأثیر آموزش شکل‌دهی توجه بر تقویت توجه راندگان حادثه دیده». مجله تازه‌های علوم شناختی، سال چهاردهم، شماره 2.
 
قربانی، ز.؛ حسین خانزاده، ع.؛ خسروجاوید، م (1393). «اثربخشی آموزش کارکردهای اجرایی بر کاهش اختلالات رفتاری در دانش‌آموزان نارساخوان». مجله کودکان استثنایی، سال چهاردهم، شماره 2.
 
نظری، م.ع.؛ دادخواه، م.؛ هاشمی، ت (1394). «اثربخشی توان‌بخشی شناختی بر خطاهای املای دانش‌آموزان با نارسانویسی». مجله پژوهش در علوم توان‌بخشی، سال یازدهم، شماره 1.
 
نریمانی، م.؛ سلیمانی، ا.؛ تبریزچی، ن (1394). «بررسی تأثیر توان‌بخشی شناختی بر بهبود نگهداری توجه و پیشرفت تحصیلی ریاضی دانش‌آموزان دارای اختلال ADHD». مجله روانشناسی مدرسه، دوره چهارم، شماره 2.
 
محمدی اسماعیل، ا.؛ هومن، ح.ع (1382). «انطباق و هنجاریابی آزمون ریاضی ایران کی مت». مجله پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، سال دوم، شماره 4.
 
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorder; Fifth Edition. President Dilip. Jeste, M.D.
 
Arns, M., Drinkenburg, W. & Kenemans, J.L. (2008). "The effects QEEG Informed Neurofeedback in ADHD: An Open-Label Pilot Study". Journal of Applied Psychophysiology Biofeedback; 37(3): 171- 180.
 
Baddeley, A. (2000). "The episodic buffer: a new component of working memory"? Journal of Cognitive Social; 4 (1):417-23.
 
Bakker, D.J. (2006). "Treatment of Developmental dyslexia: A Review". Pediatric Rehabilitation, in press.
 
Barkley, R.A. (1997). Attention- Deficit/ Hyperactivity Disorder. A Handbook for diagnosis and treatment. Newyork: Guilford press; 12(3): 145-150.
 
Barkley, R.A. (1997). ADHD and nature of self-control. NewYork: Guilford Press.
 
Barlow, D.H. & Durand, M.V. (2014). Abnormal Psychology: an integrative approach, seventh edition.
 
Berryhill, M. (2008). Visual memory and brain. Retrieved from http: // www. Visionsciences.org/ symposia 2008-4htm.
 
Buchan, B.D. (2009). The classification of reading disability subtypes and the efficacy of hemisphere specific stimulation.
 
Bull, A. & Screrif, Y. (2001). "Goaldirected upper limb movments by children and without DCD: A window into perceptuo-motor dysfunction"? Phisiotherapy international journal, 9 (3), 1-12.
 
Casey, J. (2001). "A model to guide the conceptualization, assessment, and diagnosis of nonverbal learning disorder". Canadian Journal of School Psychology; 27 (1): 35–57.
 
Dahlin k. (2011). "Effect of working memory training on reading in children with special needs". Read and Write: 24(1): 79-91.
 
DuPaul, G.J., McGoey, K.E., Eckert, T.L. & VanBrakle, J. (2001). "Preschool children with attention-deficit/ hyperactivity disorder: Impairments in behavioral, social, and school functioning". Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 40(5), 508-515.
 
Enger, P.M.J., Heloisa Dos Santos, F. & Gathercole, S.E. (2008). "Are working memory measures free of socio-economic influence"? Journal of Speech. Language and Hearing Research; 51(9): 1580–1587.
 
Garsia, V.L., Pereira, L.D. & Fukuda, Y. (2007). "Selective attention: psi performance in children with learning disabilities". Brazil Journal Otorrinolaringol, 73(3), 404-11.
 
Gatian, A. & Garolera, M. (2012). "Efficacy of an adjunctive computer based cognitive impairment and Alzheimers disease: a single blind randomized clinical trial". The Journal of Geriatric Psychiatry; 15 (2): 28-35.
 
Ghanaii, A. (2008). "Effect of sports rhythmic movment training on memoirs' neuropsychological function in students with learning disabilities [dissertation] ". Tabriz: Tabriz University.
Hadassah Medical Organization. (2011). The Efficacy of Computerized Cognitive Training in Adults With ADHD: Change in ADHD Symptoms, Executive Functions and Quality of Life Following Three Months of Training, NCT00843141 History of Changes, 15(3), 400- 430.
 
Kast, M., Baschera, G., Gross, M., Jancke, L. & Meyer, M. (2011). "Computer-based learning of spelling skills in children with and without dyslexia". 61(5):177-200.
 
Kesler, S.R., Lacayo, N.J. & Jo, B. (2011). "A pilot study of an online cognitive rehabilitation program for executive function skills in children with cancer-related brain injury". Department of Psychiatry and Behavioral Sciences, Stanford University; 25(1):101-12.
 
Loosli, S., Buschkuehl, M., Perrig, W. & Jaeggi, S. (2012). "Working memory training improves reading processes in typically developing children". Child Neuropsychol; 18 (2): 62-78.
 
Loosli, S., Buschkuehl, M., Perrig, W. & Jaeggi, S. (2011). "Working memory training improves reading processes in typically developing children". Journal of Child Neuropsychol; 18 (3): 62-78.
 
Owen, A.M., Hampshire, A. & Grahn, J.A. (2010). "Putting brain training to the test nature". Europe PMC Funders Group; 10 (1): 775-778.
 
Ponce. H.R., Lopez, M.J. & Mayer, R.E. (2012). "Instructional effectiveness of a computer-supported program for teaching reading comprehension strategies". Computer and education; 5(13): 17-26.
 
Kesler, S.R., Lacayo, N.J. & Jo, B. (2011). "A pilot study of an online cognitive rehabilitation program for executive function skills in children with cancer-related brain injury". Journal of Psychiatry and Behavioral Sciences; 25(1):101-12.
 
Repovs, G. & Baddeley, A.D. (2006). "The multi – Component model of working memory: exploration in experimental cognitive psychology". Journal of experimental cognitive psychology; 139 (12): 5-21.
 
Sadok & Sadok, B. (2007). Summary of psychiatry. Farzin translations Foster (2008). Tehran: Arjmand (in Persian).
 
Seidman, L.J., Biederman, J., Monuteaux, M.C., Doyle, A. & Faraone, S.V. (2006). "Learning disabilities and executive dysfunction in boys with attentiondeficit/hyperactivity disorder". Neuropsychology, 15(4), 544-556.
 
Sterr, A.M. (2004). "Attention performance in young adults with learning disabilities". Learning and Individual Differences; 14(3): 125–133.
 
Thorell, L.B., Linqvist, S., Nutley, S.B. Bohlin, G. & Klingberg, T. (2009). "Training and transfer effects of executive functions in preschool children". Journal of Developmental Science; 12(1): 106-113.
 
Wilson, A. (2009). Memory Rehabilitation Integrating Theory and practice. © 2009 The Guilford Press, New York London Library of Congress Cataloging-in-Publication Data.