با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن عصب روان‌شناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی روانشناسی، دانشگاه لرستان. خرم‌آباد. ایران.

2 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه لرستان. خرم‌آباد. ایران.

چکیده

مقدمه: ضعف مهارت‌های ادراک دیداری، یکی از مهم‌ترین علل اختلال یادگیری محسوب می‌شود. توان‌بخشی شناختی، نوروفیدبک و بازی‌درمانی شناختی ـ رفتاری ازجمله مداخلات متداول در آموزش افراد مبتلا به اختلال یادگیری خاص به شمار می‌رود. هدف از انجام پژوهش حاضر مقایسه تأثیر آموزش توان‌بخشی شناختی، نوروفیدبک و بازی‌درمانی شناختی ـ رفتاری بر ادراک دیداری ـ حرکتی در دانش‌آموزان ابتدایی مبتلا به اختلال یادگیری خاص بود. روش: این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی (پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون با گروه گواه) بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش‌آموزان مقطع ابتدایی بود که با تشخیص اختلالات یادگیری در مراکز اختلالات یادگیری شهر تبریز در سال 96-95 در حال دریافت مداخلات لازم بودند. نمونه آماری به روش نمونه‌گیری هدفمند، به تعداد 60 نفر انتخاب شدند و با روش تصادفی ساده در سه گروه آزمایش و یک گروه گواه (15 نفر برای هر گروه) جایگزین شدند. در گروه‌ها آزمون ادراک دیداری ـ حرکتی بندر گشتالت به‌عنوان پیش‌آزمون تکمیل کردند و پس از اتمام 20 جلسه توان‌بخشی شناختی، 20 جلسه نوروفیدبک و 8 جلسه بازی‌درمانی شناختی ـ رفتاری، پس‌آزمون در گروه‌ها اجرا شد. داده‌ها با استفاده از میانگین، انحراف معیار، تحلیل کوواریانس چندمتغیره و تحلیل واریانس مختلط در نرم‌افزار SPSS.20 تحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد که آموزش توان‌بخشی شناختی، نوروفیدبک و بازی‌درمانی شناختی ـ رفتاری بر ادراک دیداری ـ حرکتی در دانش‌آموزان ابتدایی مبتلا به اختلال یادگیری خاص، تأثیر دارد (001/0>p)؛ نتایج آزمون بونفرونی نشان داد که بین تأثیر آموزش توان‌بخشی شناختی، نوروفیدبک و بازی‌درمانی شناختی ـ رفتاری بر ادراک دیداری ـ حرکتی در دانش‌آموزان ابتدایی مبتلا به اختلال یادگیری خاص، تفاوت معناداری وجود ندارد (001/0>p). نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد که می‌توان از آموزش توان‌بخشی شناختی، نوروفیدبک و بازی‌درمانی شناختی ـ رفتاری به‌صورت یکسانی در بهبود ادراک دیداری ـ حرکتی، دانش‌آموزان ابتدایی مبتلا به اختلال یادگیری خاص، استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison of Cognitive Rehabilitation, Neurofeedback and Cognitive - Behavioral Play Therapy on Visual – Motor Perception in Primary School Students with Specific Learning Disability

نویسندگان [English]

  • Amir Azizi 1
  • Fazlullah Mir Drikvand 2
  • Mohammad Ali Sepahvani 2

1 PhD student in psychology, Lorestan University, Khoram Abad, Iran.

2 Assistant Professor, Department of Psychology, Lorestan University, Khoram Abad, Iran.

چکیده [English]

Introduction: The weakness of visual perception skills, is one of the causes of specific learning disability. Cognitive rehabilitation, and cognitive - behavioral play therapy, neurofeedback intervention training common in people with learning disability is special. The aim of this study was to compare the effect of cognitive rehabilitation, cognitive - behavioral play therapy, neurofeedback and on visual - motor perception in primary school students with specific learning disability. Method: This study was quasi-experimental with pretest-posttest control group. The study population consisted of all elementary school students, who with diagnosis of learning disabilities in learning centers in Tabriz 2016-2017 had received the interventions were necessary. A sample of the target population purposive sampling, 60 students were selected and using randomly into three experimental groups and one control group (n = 15 per group) were replaced. In all four groups of visual perception - motor Bender-Gestalt as pre-completion and after 20 sessions of cognitive rehabilitation, 20 neurofeedback sessions and 8 sessions of cognitive - behavioral play therapy re-test was performed for each of the four groups. Data using descriptive statistics such as mean and standard deviation and inferential statistics such as Multivariate regression analysis and analysis of variance Mixed were analyzed software SPSS.20. Findings: The results of the multivariate regression analysis showed that cognitive rehabilitation training, neurofeedback and cognitive - behavioral play therapy on visual perception - motor elementary students with specific learning disorder, affects (PConclusion: It seems that the use of cognitive rehabilitation training, neurofeedback and cognitive - behavioral play therapy shared equally in improved visual perception - motor, elementary students with learning disabilities in particular, can be used.

کلیدواژه‌ها [English]

  • cognitive rehabilitation
  • Neurofeedback
  • Cognitive - Behavioral Play Therapy
  • Visual Perception -Motor
  • Specific Learning Disorders
اعظمی، س.؛ مقدس، ع. ر.؛ همتی، ف.؛ احمدی، آ (1392). «تأثیر توان‌بخشی شناختی رایانه‌یار و داروی روان‍محرک در توانایی برنامه‌ریزی کودکان دارای اختلال نارسایی توجه/ بیش‍فعالی». مجله روانشناسی بالینی، سال سه، شماره 10.
طهماسبی، ط.؛ نجاتی و.؛ قاسمی، م.؛ طباطبایی.؛ س. م (1393). «تأثیر برنامه توان‌بخشی عملکردهای بینایی پایه بر توانایی خواندن کودکان نارساخوان». فصلنامه علمی ـ پژوهشی طب توان‌بخشی، دوره سوم، شماره 1.
 
Albaret, J.M. & Chaix, Y. (2012). "Neurobiological bases and neurophysiological correlates of developmental coordination disorders". NeurophysiolClin; 42, 11-7.
 
America Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statisical Manual of Mental Disorder (Fifth Edition) DSM-5.
 
Balouti, A., Bayat, M.R. & Alimoradi, M. (2012). "Relationship between visual perception and reading disability in primary students (first, second, third grade) of Ahwaz city". Intrnational Research Journal of Applied and Basic Sciences; 3(10):2091-2096. (Persian).
 
Behzadi, F., Rahim, C.H. & Mohamadi, N. (2014). "The Effect of neurofeedback instruction on visual perception of primary school students with dyscalculia". Advances in Cognitive Science; 16(3): 1-12. (Persian).
 
Behzadi, F., Rahimi, C.H. & Mohamadi, N. (2015). "The Effect of Neurofeedback on Mathematical Calculation Ability in Primary School Students with Dyscalculia". Journal of exceptional children; 15(3):5-17. (Persian).
 
Bender, W. (2001). Learning disabilities: Charactristics, identification and teaching strategies (2nd Ed). Boston: Allyn & Bacon.
 
Brown, T., Unsworth, C. & Lyons, C. (2009). "Factor structure of four visual-motor instruments commonly used to evaluate school-age children". Am J Occup Ther; 63(6):710-23.
 
Christooher, M.E., Hulslander, J., Byrne, B., Samuelsson, S., Keenan, J.M., Pennington, B. & Olson, R.K. (2013). "Modeling the etiology of individual differences in early reading development: Evidence for strong genetics". Scientific Studies of Reading; 17(5): 350-68.
 
Churchill, J.D., Galvez, R., Colcombe, S., Swain, R.A., Kramer, A. & Greenough, W.T. (2002). "Exercise, experience and the aging brain". Neurobiology of Aging; 23(5):941–955.
 
Daniel, S.S., Walsh, A.K., Goldston, D.B., Arnold, E.M., Reboussin, B.A. & Wood, F.B. (2006). "Suicidality, school dropout, and reading problems among adolescents". Journal of Learning Disabilities; 39(6):507-14.
 
Drewes, A.A. (2009). Blending Play Therapy with cognitive behavioral Therapy: Evidence-based and other effective treatments and thechniques. (1nd Ed). Wiley: New Jersey.
 
Gatian, A. & Garolera, M. (2012). "Efficacy of an adjunctive computer based cognitive impairment and Alzheimers disease: a single blind randomized clinical trial". Journal of Geriatric Psychiatry; 15 (2), 28-35.
 
Gholizadeh, Z., Babapuor-kheiraldin, J., Rostami, R., Beirami, M. & Poursharifi, H. (2011). "Effects of neurofeedback on visual memory". J Behav Sc; 4(4):285-9. (Persian).
 
Gravea, J. & Blissett, J. (2004). "Is cognitive behavior therapy developmentally appropriate for young children? A critical review of the evidence". Clinical Psychology Reoieto; 24, 399-420.
 
Groth-Marnat, G. & Wright, J. (2016) Handbook of Psychological Assessment (6th Edition). Wiley and Sons: New Jersey.
 
Khanjani, Z. & Mahdavian, H. (2012). "Neurofeedback Effectiveness in the Treatment of Dyslexia Disorder". J Tabriz Univ Med Sci; 34(2):31-9. (Persian)
 
McCarty, C.A. & Weisz, R. (2007). "Effects of psychotherapy for depression in children and adolescents: What we can (and can’t) learn from meta-analysis and component profiling". Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry; 46, 879-886.
 
Mehri, M. (2016). "Effectiveness of play therapy in strength visual perception skills in students with learning disorder". International Conference on Psychology, Educational and Behavioral Sciences, 12th and 13th July, Iran, Tehran. (Persian).
 
Moll, K., Kunze, S., Neuhoff, N., Bruder, J. & Schulte-Korne, G. (2014). "Specific Learning Disorder: Prevalence and Gender Differences". PLoS One; 9(7): 1-8.
 
Nainian, M.R., Babapour, J., Garoosi-Farshi, T., Shaeeri, M.R. & Rostami, R. (2012). "Comparing the Influence of Drug Therapy and Neurofeedback Training on Reduction of Anxiety Symptoms and Life Quality of Generalized Anxiety Disorder (GAD) Patients". Clinical Psy & Personality; 7(3&4):1-14. (Persian)
 
Nazari, M.A., Dadkhah, M. & Hashemi, T. (2015). "Effectiveness of Cognitive Rehabilitation on Dictation Errors of Students with Dysgraphia". J Res Rehabil Sci; 11(1): 32-41.
 
Nazari, S., Sayahi, H. & Afroz, G.H. (2013). "Comparing the visual – motor perception of normal children with learning disibilities using bender geshtalt test". Journal of Learning Disibilities; 3 (6): 116 To 135. (Persian).
 
Owen, A.M., Hampshire, A. & Grahn, J.A. (2010). "Putting brain training to the test nature". Europe PMC Funders Group; 10, 465 (7299):775-778.
 
Piotrowski, C. (2016). "Bender-Gestalt Test Usage Worldwide: A Review of 30 Practicebased Studies". SS J. Proj. Psy. & Ment. Health; 23, 73-81.
 
Radfar, F., Nejati, V. & Fathabadi, J. (2016). "The impact of cognitive rehabilitation on working memory and verbal fluency in dyslexic students (a single case study) ". Journal of Thought & Behavior in Clinical Psychology; 10(40): 17-26. (Persian).
 
Rashidi-Zafar, M., Janbozorgi, M. & Shaghaghi, F. (2012). "Positive social behavior efficacy of play therapy on progress of pre-school children's". Journal of Behavioral Sciences; 6, 69-77. (Persian).
 
Salamat, M., Moghtadaei, K., KafiM,Abedi, A.R. & Hosein khanzadeh, A. (2014). "The effectiveness of cognitivebehavioral play therapy on memory and social skills of children with spelling learning disability". J Res Behave Sci; 11(6): 556-566
 
Schaefer, C.E. (1993). The therapeutic powers of play. Northvale, NJ: Jason Aronson.
 
Scharnowski, F., Hutton, C., Josephs, O., Nikolaus, W. & Rees, G. (2012). "Improving Visual Perception through Neurofeedback". The Journal of Neuroscience; 32(49): 17830-41.
 
Scharnowski, F., Rosa, M.J., Golestani, N., Hutton, C., Josephs, O., Weiskopf, N. & et al. (2014). "Connectivity Changes Underlying Neurofeedback Training of Visual Cortex Activity". PLoS ONE; 9(3): e91090.
 
Schiff, R., Bauminger, N. & Toledo, I. (2009). "Analogical problem solving in children with verbal and nonverbal learning disabilities". Journal of Learning Disabilities; 42, 3–13.
 
Shapiro, E.S. & Lentz, F.E. (1991). "Vocational-technical programs: follow-up of students with learning disabilities". Except Child; 58(1):47-59.
 
Springer, C., Misurell, J.R. & Hiller, A. (2012). "Game-Based Cognitive-Behavioral Therapy (GB-CBT) group program for children who have experienced sexual abuse: A three-month follow-up investigation". J Child Sex Abus; 21(6):646-64.
 
Thorell, L.B., Lindqvist, S., Bergman, S., Bohlin, G. & Klingberg, T. (2008). "Training and transfer effects of executive functions in preschool children". Developmental Science; 11(6): 969-976.
 
Vogel, S.A. & Reder, S. (1989). Educational attainment of edults with learning disabilities. In S.A. Vogel & S. Reder (Eds.), Learning disabilities, Literacy, and adult education (pp.5-28). Baltimore, MD: Paul H. Brookes.
 
Weber, M.C. (2009). "The IDEA Eligibility Mess". Buffalo Law Review; 57.