دانشگاه پیام نور
عصب روان شناسی
2476-5023
2538-5623
6
23
2021
02
19
اثربخشی تحریک فراجمجمه ایی مستقیم مغز (TDCS) بر کاهش علائم اختلال اسکیزوفرنی مزمن
9
26
FA
مسیب
یارمحمدی واصل
0000-0002-1277-5474
دانشیار روانشناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
yarmohamadivasel@yahoo.com
احد
احدی
کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
ahadahadi11i@yahoo.com
خسرو
رشید
دانشیار روانشناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
khosrorashid@yahoo.com
رزیتا
امانی
استادیار روانشناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
roseamani2010@gmail.com
10.30473/clpsy.2020.54493.1565
مقدمه: پژوهش حاضر مطالعه تاثیر تحریک فراجمجمهای<strong> </strong>مستقیم مغز(tDCS) بر کاهش علائم اختلال اسکیزوفرنی مزمن بود. <strong>روش:</strong> روش پژوهش از نوع نیمهآزمایشی با طرح ABA بود. جامعه آماری کلیه افراد دارای اختلال اسکیزوفرنی مزمن بستری در مرکز درمان بیماران روانی گشت فومن بود. روش نمونهگیری هدفمند و در دسترس بود که از بین آنها 6 نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش مقیاس علائم مثبت و منفی اسکیزوفرنی(PANSS) و دستگاه تحریک بیرونی مغز به وسیله جریان مستقیم(tDCS) بود.<strong> یافتهها:</strong> یافتهها نشان داد اعمال TDCS آندی بر قشر خلفی - جانبی پیشپیشانی چپ بر کاهش علائم مثبت، منفی، ازهمگسیختگی و افسردگی افراد مبتلا به اختلال اسکیزوفرنی تاثیر دارد. <strong>نتیجهگیری:</strong> در مجموع میتوان گفت تحریک الکتریکی مستقیم با TDCS بر کاهش علائم اسکیزوفرنی مؤثر بود، بنابراین میتوان از این روش در درمان افراد مبتلا به اختلال اسکیزوفرنی مزمن استفاده کرد.
تحریک فراجمجمه ایی مستقیم مغز,اسکیزوفرنی,علائم,مزمن
https://clpsy.journals.pnu.ac.ir/article_7675.html
https://clpsy.journals.pnu.ac.ir/article_7675_d988ddfe0e7f4c12a6859a3899e8189f.pdf
دانشگاه پیام نور
عصب روان شناسی
2476-5023
2538-5623
6
23
2021
02
19
بررسی تاثیر تکالیف توانبخشی شناختی مبتنی بر رایانه (رحا) بر فرآیندهای شناختی کودکان با اختلال کارکردهای اجرایی
27
42
FA
مریم
رنجبر
کارشناسی ارشد روان شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
maryamranjbar@ut.ac.ir
سعید
حسن زاده
دانشیار روان شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
shasanz@ut.ac.ir
علی اکبر
ارجمندنیا
دانشیار روان شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
arjmandnia@ut.ac.ir
10.30473/clpsy.2020.54973.1568
<strong>مقدمه: </strong>پژوهش حاضر با هدف تدوین برنامه توانبخشی مبتنی بر رایانه و بررسی اثربخشی آن بر حافظه فعال، توجه و بازداری پاسخ در کودکان با ضعف کارکردهای اجرایی انجام شده است. <strong>روش:</strong> روش پژوهش حاضر از نوع نیمهآزمایشی با طرح پیشآزمون ـ پسآزمون با گروه انتظار بوده است. جامعه آماری شامل۲۳ کودک واجد شرایط، به شیوه تصادفی در دو گروه آزمایش و انتظار قرار گرفتند. در همین راستا، در گام نخست به شناسایی نیازها و مولفههای برنامه توانبخشی شناختی به مطالعه و مرور نظامدار پژوهشهای موجود پرداخته و در نهایت براساس مبانی نظری و پژوهشی موجود، اقدام به طراحی یک برنامه توانبخشی شناختی رایانهای گردید. به منظور بررسی نشانههای ضعف کارکردهای اجرایی از پرسشنامه درجه بندی رفتاری و کارکردهای اجرایی(بریف-فرم والد)، جهت سنجش حافظه فعال برای کودکان از آزمون(حافبک) و برای سنجش توجه دیداری، شنیداری و بازداری پاسخ(IVA-2) استفاده گردید. دانشآموزان به مدت 18 جلسه(45 دقیقه) تحت مداخله قرار گرفتند و گروه انتظار هیچ آموزشی دریافت نکردند. دادههای حاصل از این پژوهش با روش تحلیل کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. <strong>یافته ها: </strong>یافتههای حاصل از تحلیل دادهها پس از حذف اثر پیشآزمون حاکی از اثربخشی برنامه توانبخشی رایانهای بر عملکرد حافظه فعال، توجه و توجه مستمر بوده است(۰۵/۰p≤). با این وجود نتایج تحلیل کواریانس تفاوت معناداری را در آزمون بازداری پاسخ نشان نداده است(۰۵/۰p≤). <strong>نتیجه گیری:</strong> به طور کلی، میتوان نتیجه گرفت که توانبخشی شناختی رایانهای به عنوان یک روش مکمل درمانی در کنار سایر درمانها، در مداخلات مرسوم جهت ارتقاء کارکردهای اجرایی مورد استفاده قرار گیرد.
برنامه توانبخشی شناختی رایانهای,حافظه فعال,توجه,بازداری پاسخ,کارکردهای اجرایی
https://clpsy.journals.pnu.ac.ir/article_7676.html
https://clpsy.journals.pnu.ac.ir/article_7676_5050a16217d50fddc4659b22eeb0d36c.pdf
دانشگاه پیام نور
عصب روان شناسی
2476-5023
2538-5623
6
23
2021
02
19
اثربخشی تمرینهای عملی عصب روانشناختی بر بهبود کارکردهای اجرایی و دامنه توجه دانشآموزان با اختلال یادگیری خواندن
43
58
FA
محمدرضا
مرادی
استادیار روانشناسی کودکان با نیازهای خاص، موسسه آموزش عالی دانش پژوهان پیشرو، اصفهان، ایران.
rezamoradipsy@yahoo.com
محبوبه
کیانی
کارشناس ارشد روانشناسی کودکان با نیاز خاص، دانشگاه اصفهان، اصفهان،ایران.
mahboobehkiany@yahoo.com
10.30473/clpsy.2020.54750.1567
<strong>مقدمه:</strong> اختلال خواندن یکی از انواع رایج اختلال یادگیری است که به نقص در اکتساب مهارتهای خواندن اشاره دارد. هدف این تحقیق بررسی اثربخشی تمرینهای عملی عصب روانشناختی بر بهبود کارکردهای اجرایی و دامنه توجه دانشآموزان با اختلال یادگیری خواندن بود. <strong>روش: </strong>طرح پژوهش از نوع نیمه تجربی با پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری بود. به این منظور از بین دانش آموزان نارساخوان در شهر اصفهان در سال تحصیلی 98-99 با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و با توجه به ملاکهای ورود به پژوهش 30 دانش آموز انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش( 15 نفر) و کنترل( 15 نفر) گمارده شدند. برای جمع آوری دادهها از مقیاس هوشی وکسلر کودکان ویرایش چهارم، آزمون عصب شناختی کولیج و آزمون توجه و تمرکز d2 استفاده شد. داده ها به روش تحلیل کواریانس با استفاده از spss-23 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. <strong>یافته ها:</strong> تحلیل داده ها نشان داد که آموزش تمرین های عصب روانشناختی بر بهبود کارکردهای اجرایی و دامنه توجه دانش آموزان نارساخوان موثر است(p<0/01). تمرینهای عملی عصب روانشناختی می تواند رویکرد درمانی موثری در جهت بهبود کارکردهای اجرایی و دامنه توجه دانش آموزان نارساخوان باشد.
عصب روان شناختی,کارکردهای اجرایی,اختلال یادگیری خواندن,توجه
https://clpsy.journals.pnu.ac.ir/article_7677.html
https://clpsy.journals.pnu.ac.ir/article_7677_91b1223be7026a2ab39e2c57023ee50f.pdf
دانشگاه پیام نور
عصب روان شناسی
2476-5023
2538-5623
6
23
2021
02
19
اثربخشی تمرینهای مبتنی بر مهارتهای عصبروانشناختی در نرمافزار کاپیتانلاگ بر بهبود عملکرد حافظه بزرگسالان
59
72
FA
مریم
ابراهیم پور
دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه پیامنور، ایران.
mebrahimpour1398@gmail.com
صدیقه
رضایی دهنوی
استادیار روانشناسی، دانشگاه پیامنور، ایران.
srezaeidehnavi@gmail.com
10.30473/clpsy.2020.53431.1558
<strong>مقدمه:</strong> حافظه برای<strong> </strong>ذخیره<strong> </strong>و<strong> </strong>کدگذاری<strong> </strong>اطلاعات،<strong> </strong>تفکر،<strong> </strong>استدلال، سازماندهی،<strong> </strong>ارزیابی<strong> </strong>و<strong> </strong>سایر<strong> </strong>فعالیتهای<strong> </strong>شناختی<strong> </strong>و<strong> </strong>فراشناختی<strong> </strong>ضروری<strong> </strong>است، لیکن راهکارهای ارتقاء این سازه در بزرگسالان کمتر مورد توجه قرار گرفته است؛ لذا هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی تمرینهای مبتنی بر مهارتهای عصب روان شناختی در نرمافزار کاپیتان لاگ بر بهبود عملکرد حافظه بزرگسالان بود. <strong>روش:</strong> این پژوهش به روش نیمهآزمایشی (از نوع پیشآزمون-پسآزمون و گروه کنترل) انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل بزرگسالان 30 تا 60 سال با مشکل در حافظه بودند که به کلینیکهای روانشناختی شهر اصفهان، در نیمه اول سال 1398 مراجعه نموده بودند. نمونه پژوهش شامل 30 نفر از جامعه مذکور بودند که به صورت در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) قرار گرفتند. پیش آزمون از طریق آزمون حافظه (وکسلر، 1974) انجام شد. تمرینهای مبتنی بر مهارتهای عصب روان<strong></strong>شناختی با استفاده از نسخه 2014 نرمافزار کاپیتان لاگ، طی 15 جلسه 60 دقیقهای بر روی گروه آزمایش اجرا شد و گروه کنترل در لیست انتظار ماندند. سپس پس آزمون برای هر دو گروه اجرا شد. <strong>یافتهها:</strong> نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد تمرینهای مبتنی بر مهارتهای عصب روانشناختی در نرمافزار کاپیتان لاگ بر بهبود حافظه و ابعاد آن شامل آگاهی شخصی در مورد مسائل روزمره وشخصی، کنترل ذهنی، حافظه منطقی، تکرار ارقام رو به جلو و معکوس، حافظه بینایی و یادگیری تداعیها تاثیر دارد (05/0>p). این روش بر آگاهی نسبت به زمان و مکان (جهت یابی) بزرگسالان تاثیر نداشته است. <strong>نتایج:</strong> بنابراین به منظور بهبود عملکرد حافظه بزرگسالان میتوان از نرمافزار کاپیتان لاگ استفاده نمود.
بزرگسالان,حافظه,نرمافزار کاپیتان لاگ
https://clpsy.journals.pnu.ac.ir/article_7678.html
https://clpsy.journals.pnu.ac.ir/article_7678_fc52defdc3de12062672061258211e33.pdf
دانشگاه پیام نور
عصب روان شناسی
2476-5023
2538-5623
6
23
2021
02
19
تدوین یک برنامه توانبخشی شناختی و بررسی تأثیر آن بر عملکردهای شناختی و رضایت از زندگی در سالمندان ایرانی با آلزایمر خفیف
70
98
FA
لیلی
سیه جانی
دانشجوی دکتری روانشناسی دانشگاه پیام نور.
l.siahjani@gmail.com
حسین
زارع
استاد روانشناسی دانشگاه پیام نور، ایران.
h_zare@pnu.ac.ir
محمد
اورکی
دانشیار روانشناسی دانشگاه پیام نور، ایران.
orakisalamat@gmail.com
مهدی
شریفالحسینی
استادیار علوم اعصاب، مرکز تحقیقات تروما و جراحی سینا، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.
sharif.mahdi@gmail.com
10.30473/clpsy.2020.51920.1524
<strong>هدف:</strong> این پژوهش با هدف تدوین یک برنامه توانبخشی شناختی و بررسی تأثیر آن بر عملکردهای شناختی و رضایت از زندگی در سالمندان مبتلا به آلزایمر خفیف انجام گرفت. <strong>روش: </strong>در این پژوهش از روش نیمهآزمایشی پیشآزمون-پسآزمون و پیگیری با گروه گواه استفاده شد. جامعه آماری شامل کل سالمندان مبتلا به آلزایمر خفیف مقیم آسایشگاههای سالمندان منطقه شمیرانات تهران از زمستان 1397 تا تابستان 1398 است. گروه نمونه شامل 50 نفر با تشخیص آلزایمر خفیف توسط پزشک به روش هدفمند و با غربالگری توسط آزمون معاینه مختصر وضعیت ذهنی(MMSE) به شرط کسب نمره بین 20 تا 25 انتخاب شدند و به روش گمارش تصادفی در دو گروه 25 نفری آزمون و گواه قرار گرفتند. مداخلات شناختی به مدت 20 جلسه، هفتهای دو جلسه و هر جلسه بین 45 دقیقه تا یک ساعت در گروه آزمون انجام شد. برای جمعآوری اطلاعات از آزمونهای حافظه وکسلر بزرگسالان(WMSQ)، دستهبندی کارتهای ویسکانسین(WCST)، توانمندی شناختی سالمندان از تغییرات فردی و رضایت از زندگی در سالمندان(LSI-Z) و برای تجزیه و تحلیل دادهها از روش تحلیل کوواریانس با اندازهگیریهای مکرر استفاده شد<strong>. یافتهها: </strong>یافتهها نشان داد نمرات گروه آزمون در تمام آزمونهای شناختی و در شاخص رضایت از زندگی نسبت به گروه گواه افرایش یافته است<strong> و </strong>نتایج آزمون پیگیری یکماهه حاکی از ماندگاری اثربخشی این روش بود .<strong> نتیجهگیری: </strong>روش توانبخشی شناختی جهت بهبود نقایص شناختی و افزایش رضایت از زندگی در بیماران مبتلا به آزایمر خفیف مفید است و پیشنهاد میشود از این روش بهعنوان یک درمان غیردارویی در این بیماران استفاده شود.
توانبخشی شناختی,عملکردهای شناختی,رضایت از زندگی,سالمندان,آلزایمر خفیف
https://clpsy.journals.pnu.ac.ir/article_7787.html
https://clpsy.journals.pnu.ac.ir/article_7787_f678cf3a85308d1450a747505f46c691.pdf
دانشگاه پیام نور
عصب روان شناسی
2476-5023
2538-5623
6
23
2021
02
19
تشخیص اختلال نقصتوجه/ بیشفعالی با ابزار وکسلر چهارم و نسخه تکمیلی: رتبهبندی خرده مقیاسهای موثر با تحلیل شبکه عصبی مصنوعی
99
122
FA
هادی
صفری
0000-0002-4218-9580
گروه روان شناسی- دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی مهدیشهر- دانشگاه سمنان- سمنان- ایران
safari.h@semnan.ac.ir
شاهرخ
مکوند حسینی
0000-0002-4846-3499
گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی دانشگاه سمنان -سمنان -ایران
shmakvand@semnan.ac.ir
پرویز
صباحی
0000-0001-6654-1289
-گروه روان شناسی- دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی – دانشگاه سمنا ن- ایران
p.sabahi2010@gmail.com
علی
مالکی
0000-0001-9890-9527
گروه مهندسی پزشکی - دانشکده ی مهندسی برق و کامپیوتر - دانشگاه سمنان - سمنان - ایران
ali_maleki@aut.ac.ir
10.30473/clpsy.2020.52924.1546
<strong>مقدمه:</strong> اختلال نقص توجه/بیشفعالی اختلالی است با نقص در کارکردهای شناختی که آزمونهایی نظیر وکسلر در تشخیص این نواقص کاربرد دارد. اخیراً داده کاوی بر اساس شبکه عصبی در تحقیقات روانشناختی مورد توجه قرار گرفته است. هدف این پژوهش رتبه بندی خرده مقیاس های موثر وکسلر در پیش بینی اختلال نارسایی توجه/بیشفعالی با تحلیل شبکه عصبی بود. <strong>روش:</strong> نمونه پژوهش دانش آموزان مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهریار بوده و به روش نمونه گیری در دسترس و با مصاحبه بالینی بر اساس معیارهای DSM-5 به تعداد 162 نفر در سال تحصیلی 97-96 انتخاب شدند. نمرات نارسایی توجه، بیش فعالی و نوع ترکیب با تکمیل پرسشنامه سوانسون و نوپلهام توسط معلمان تعیین شده و در نهایت آزمون هوشی وکسلر نسخه چهارم انجام شد. داده ها با روش شبکه عصبی و نرم افزار متلب مورد تحلیل قرار گرفتند. 40 خرده مقیاس به عنوان ورودی شبکه با 40، یک لایه میانی با 42 نورون و یک لایه خروجی به عنوان بهترین الگوی شبکه مشخص شد<strong>.</strong><strong>یافتهها</strong><strong>:</strong> در نوع ترکیبی خرده مقیاس های 1- رمزگذاری، 2- ظرفیت حرف با آهنگ، 3- شباهتها، 4- گزینه ای واژگان تصویری، 5- حذف تصادفی، در بیش فعالی 1- رمزگذاری، 2- حذف تصادفی، 3- ظرفیت فضایی مستقیم،4- فرایند طراحی با مکعب و 5- شباهت ها و در نارسایی توجه1- مفاهیم تصویر 2- شباهت ها 3- نمادیابی، 4- توالی عدد- حرف و 5- محاسبات به عنوان موثرترین خرده مقیاس ها مشخص شدند(05/0P<). <strong>نتیجه گیری:</strong> نتایج نشان داد شبکه عصبی روش توانمندی در پیش بینی اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی است و برخی خرده مقیاس های وکسلر در شناسایی نواقص شناختی این افراد از بقیه برتر بوده است.
نارسایی توجه/ بیشفعالی,مقیاس هوشی وکسلر,تحلیل شبکه عصبی
https://clpsy.journals.pnu.ac.ir/article_7841.html
https://clpsy.journals.pnu.ac.ir/article_7841_cbebb19c815cc15f1466c2d9e20ca50f.pdf
دانشگاه پیام نور
عصب روان شناسی
2476-5023
2538-5623
6
23
2021
02
19
بررسی اثربخشی برنامه درسی مبتنی بر علوم اعصاب شناختی بر بهبود کارکردهای اجرایی و حافظه فعال دانش آموزان ابتدایی دارای اختلال یادگیری ریاضی شهر شیراز
123
142
FA
اسکندر
فتحی آذر
0000-0001-7875-4986
استاد علوم تربیتی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
eskandarfathiazar@yahoo.com
آرش
مانی
0000-0002-6682-8957
دانشیار روانپزشکی، مرکز تحقیقات روانپزشکی و علوم رفتاری؛ دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران.
arashmani@gmail.com
یوسف
ادیب
0000-0002-3212-2542
استاد علوم تربیتی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
yousef_adib@yahoo.com
زهرا
شریفی
0000-0003-4444-7798
دکتری برنامه ریزی درسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
z.sharifi83@yahoo.com
10.30473/clpsy.2020.54064.1554
<strong>مقدمه:</strong> پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامه درسی علوم عصبی شناختی در بهبود کارکردهای اجرایی و حافظه فعال دانشآموزان مقطع ابتدایی با اختلال یادگیری ریاضی در شیراز صورت گرفت. <strong>روش:</strong> روش تحقیق نیمه تجربی است. جامعه آماری این مطالعه شامل کلیه دانش آموزان دارای ناتوانی در یادگیری ریاضی از کلاس دوم تا ششم ناحیه 2 و 4 شهر شیراز است. با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده، سی و یک دانش آموز به طور تصادفی انتخاب و سپس به طور تصادفی در گروههای آزمایش و کنترل قرار گرفتند. آموزش در گروه کنترل براساس سبک تدریس سنتی و آموزش در گروه آزمایش براساس الگوی برنامه درسی علوم اعصاب شناختی انجام شد. <strong>یافته ها: </strong>یافته های پژوهش<strong> نشان داد که </strong>تفاوت بین میانگین نمرات حافظه فعال در پس آزمون بعد از کنترل پیش آزمون و در دو گروه آزمایش و کنترل برابر بود با 740/8. و Fبرابر با 144/26 با سطح معناداری P≤0.001 و این، نشان می دهد که این تفاوت، با کنترل پیش آزمون معنادار است. در بخش کارکردهای اجرایی میانگین نمرات برابر شد با 337/205 و مقدار F هم 94/2 به دست آمد. کشش(Trend) به سمت اثربخشی مداخله بوده است ولی از لحاظ آماری تفاوت معنی داری مشاهده نشده است. بنابراین می توان گفت که مداخله تأثیر مثبت و معناداری بر حافظه فعال و تأثیر غیرمستقیمی بر کارکردهای اجرایی دانش آموزان داشته است. <strong>نتیجه گیری:</strong> مداخلات علوم اعصاب شناختی با توجه به برجسته کردن مهارتهای اساسی یادگیری ریاضی می تواند یک روش مؤثر در بهبود ناتوانی یادگیری ریاضی باشد.<br />
برنامه درسی,علوم اعصاب شناختی,کارکردهای اجرایی,حافظه فعال,ناتوانی یادگیری,ریاضیات,دوره ابتدایی
https://clpsy.journals.pnu.ac.ir/article_7879.html
https://clpsy.journals.pnu.ac.ir/article_7879_5280a15092b9852b27bb234983e902c8.pdf