Document Type : Original article
Authors
1 Professor, Department of Psychology, Payam Noor University, Tehran, Iran
2 Professor, Department of Psychology, Payame Noor University, Tehran, Iran.
3 PhD student in Psychology, Payame Noor University, Tehran, Iran.
Abstract
Introduction: The present study is a quasi-experimental study with an inter-intra subject design aimed to determine the effectiveness of combining acceptance and commitment-based therapy and mindfulness-based stress reduction therapy on anxiety sensitivity and perceived stress in people with type 2 diabetes. Method: The sample consisted of 45 patients with type II diabetes purposefully selected from patients referred to laboratories in Mahshahr city. After matching, the patients were randomly assigned to 3 groups of 15 patients and the experimental groups received their group interventions in 8 sessions of psychological therapy and 10 sessions of individual neurofeedback training and the control group did not receive any intervention. Pre-test, post-test, and 2-month follow-up were performed with Floyd et al.'s (2005) Anxiety Sensitivity Questionnaire and Cohen et al.'s (1983) Perceived Stress Scale. Results: According to the results of SPANOVA analysis, both ACT + neurofeedback and MBSR + neurofeedback were effective in post-test and follow-up stages to reduce anxiety sensitivity and perceived stress. But while the effectiveness of both interventions in reducing anxiety sensitivity was the same, for perceived stress, the effect of MBSR + neurofeedback, both in the post-test and in the follow-up phase, was significantly greater than the effect of ACT + neurofeedback.
Keywords
ابن نصیر، شکوه؛ و خالقی پور، شهناز (1397). اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر حساسیت اضطرابی و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به پر فشاری خون دارای صفت شخصیت اجتنابی. تحقیقات علوم رفتاری؛ 16(2): 109-126.
استیون هایز، کرک استروسال و کلی ویلسون (1397). مبانی نظری و راهنمای عملی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT). مترجم‌ها: حسین زارع، مریم عابدین و مجید برادران. انتشارات گیسوم.
ام- دموس، جان (1396). مبانی نوروفیدبک. ترجمه داوود آذرنگی و مهدیه رحمانیان. تهران: انتشارات دانژه.
اورکی، محمد؛ درتاج، افسانه؛ مهدی‌زاده، آتوسا (1395). بررسی اثربخشی درمان نوروفیدبک بر افسردگی، اضطراب، استرس و دردهای شکمی بیماران مبتلا به
دردهای شکمی روان تنی مزمن. عصب روان‌شناسی؛ 3(6): 21-28.
دردهای شکمی روان تنی مزمن. عصب روان‌شناسی؛ 3(6): 21-28.
آقایوسفی، علیرضا؛ علیپور، احمد؛ رحیمی، مهرعلی؛ عباسپور، پرستو (1396). بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر نشانگرهای روان شناختی (استرس، کیفیت زندگی و راهبردهای مقابله ای) در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2. مجله دانشکده پزشکی اصفهان؛ 4(35): 13-21.
برادران، مجید؛ زارع، حسین؛ علیپور، احمد؛ فرزاد، ولی اله (1395). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش و مصاحبه انگیزشی بر کاهش اضطراب، افسردگی، فشار روان‌شناختی و افزایش امید بیماران مبتلا به فشار خون اساسی. روان‌شناسی بالینی؛ 32(106): 84-95.
بساک نژاد، سودابه؛ بدری علی کردی، علیرضا؛ مهرابی‌زاده هنرمند، مهناز (1397). اثربخشی درمان کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر تکانشگری و حساسیت اضطرابی دانشجویان مبتلا به زخم گوارشی. مجله علمی-پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی سبزه وار؛ 26(4): 453-459.
بهروز، بهروز؛ بوالی، فاطمه؛ حیدری‌زاده، نسرین؛ فرهادی، مهران (1395). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر علائم روان‌شناختی، سبک‌های مقابله‌ای و کیفیت زندگی بیماران دیابتی نوع 2. مجله سلامت و بهداشت؛ (2)7: 236-253.
توکلی، زهرا؛ و کاظمی زهرائی، حمید (1396). اثربخشی مداخلۀ کاهش استرس مبتنی بر ذهن اگاهی بر مشکلات پریشانی و خودتنظیمی بیماران مبتلا به دیابت نوع2. مجله پژوهش پرستاری ایران؛ 13(2): 41-49.
خوش سرور، سحر (1396). اثربخشی نوروفیدبک در کاهش اضطراب و شدت علائم بیماران با سندرم رودۀ تحریک‌پذیر. مجلۀ پزشکی ارومیه؛ 28(10): 647-658.
زارع، حسین؛ زارع، مریم؛ خالقی دلاور، فائزه؛ امیرآبادی، فاطمه؛ شهریاری، حسنیه (1392). ذهن آگاهی و دیابت: اثربخشی ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس بر کنترل دیابت. مجله علوم پزشکی رازی؛ ۲۰ (۱۰۸):۴۰-۵۲.
صدیقی مورنانی، فاطمه (1394). اثربخشی درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد برسلامت روان و بهزیستی روانی همسران بیماران وابسته به مواد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد واحد نجف‌آباد.
طاهری، محمد (1394). اثربخشی ترکیب نوروفیدبک و آرامسازی با درمان دارویی کاهش‌دهنده قند خون در کاهش قند خون بیماران دیابتی غیروابسته به انسولین. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوراسگان اصفهان.
عبدی، رضا؛ کبودی، ناهید (1395).نقش تعدیلی اجتناب تجربه‌ای در رابطه بین حساسیت اضطرابی و استرس ادراک‌شده. مجله اندیشه و رفتار؛ دورۀ دهم، شماره 40، 1395.
علیپور، احمد؛ نوربالا، احمدعلی (1390). مبانی سایکونوروایمونولوژی: (روان-عصب ایمنی‌شناسی). تهران: نشر دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران.
عیوضی، نسرین (1390). حضور ذهن (ذهن آگاهی). نشریه طب کل نگر21؛ 8(3): 1-3.
کری ال کوپر. جیمز کامپل کویک (1400). دستنامه استرس و سلامتی (کتاب راهنمای تمرین و پژوهش). مترجم‌ها: محمد اورکی، سهیلا سادات رسول. انتشارات نسل نواندیش.
کنترادا، ریچارد؛ باوم، اندرو (1397). علم استرس از منظر زیست‌شناسی، روان‌شناسی و سلامت. ترجمه محمد اورکی و پوران سامی. تهران: انتشارات ارجمند.
محمدی، رقیه؛ جوانمرد، غلامحسین؛ علی پور، احمد؛ زارع، حسین (1399). اثر افزایشی ترکیب تمرینات تن آرامی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBR) و تحریک الکتریکی فرامغزی (CES) بر کاهش افسردگی، اضطراب و استرس مبتلایان به دیابت نوع 2. فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی؛ 15(59).
مشهدی، علی؛ قاسم‌پور، عبدالله؛ اکبری، ابراهیم؛ ایل بیگی، رضا؛ حسن‌زاده، شهناز (1392). نقش حساسیت اضطرابی و تنظیم هیجانی در پیش‌بینی اختلال اضطراب اجتماعی دانشجویان. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی؛ 14(2): 89-99.
هرک، گریگوری؛ ساندرا، امرسون؛ مدی، سالوادر؛ شلی، تیلور؛ ورتلیبمتر، دونالد (1397). جنبه‌های روان شناختی بیماری‌های نگران‌کننده. ترجمه کیانوش هاشمیان و سمیرا لطفی. تهران: انتشارات ساوالان.
Anderson, R.J., Freedland, K.E., Clouse, R.E., & Lustman, P.J. (2001). The prevalence of comorbid depression in adults with diabetes: a metaanalysis. Diabetes Care; 24: 1069–78.
Armani Kian, A., Vahdani, B., Noorbala, A.A., Nejatisafa, A., Arbabi, M., Zenoozian, S., & Nakhjavani, M. (2018). The Impact of Mindfulness-Based Stress Reduction on Emotional Wellbeing and Glycemic Control of Patients with Type 2 Diabetes Mellitus. Hindawi Journal of Diabetes Research, https://doi.org/10.1155/2018/1986820
Baek, I-C., Lee, E-H., Kim, J-H. (2019). Differences in anxiety sensitivity factors between anxiety and depressive disorders. Depression and Anxiety; 36(10): 968-974.
Baradaran, M., Zare, H., Alipour, A., & Farzad, V. (2017). Comparison of effectiveness of acceptance and commitment therapy and motivational interviewing on decreasing anxiety, depression, stress and increasing hope in essential hypertensive patients. Journal of Clinical Psychology; 8(4): 95-105.
Berenbaum, H. (2010). An initiation–termination two-phase model of worrying. Clin Psycho Rev, 30 962–75.
Brands, A.M., Biessels, C.J., De Haan, E.H., Kappelle, L.J., & Kassels, R.P. (2015). The effects of type 1 diabetes on cognitive performance: A meta-analysis. J Diabetes Care; 28(3): 726-735.
Chew, B.H., Vos, R., Mohd-Sidik, S., & Rutten, G.E. (2016). Diabetes-related distress, depression and distress-depression among adults with type 2 diabetes mellitus in Malaysia. PLoS ONE; 11(3): 0152095.
Chung, S., Zhu, S., Friedmann, E. et al. (2016). Weight loss with mindful eating in African American women following treatment for breast cancer: a longitudinal study. Supportive Care in Cancer; 24(4): 1875–1881.
Cohen S, Kamarck T, Mermelstein R. (1983). A global measure of perceived stress. J Health Soc Behav; 24(4): 385–396.
Cohen, S., Kamarck, T., & Mermelstein, R. (1994). Perceived stress scale. Measuring stress: A guide for health and social scientists; 235-283.
Cox, T. L., Krukowski, R., Love, S. J. et al. (2013). Stress management augmented behavioral weight loss intervention for African American women,” Health Education and Behavior; 40(1): 78–87.
Eom, YS., Park, HS., Kim, SH., et al. (2011). Evaluation of stress in Korean patients with diabetes mellitus using the problem areas in diabetes-Korea questionnaire. Diabetes Metab; 35(2): 182–187.
Ghaffarzadeh Almasi, N., Hajializadeh, K., & Tajeri, B. (2021). Effectiveness of Stress Management and Acceptance and Commitment Therapy in Psychological Capital among Patients with Type 2 Diabetes. Razavi Int J Med; 9(2): e1009.
Ghorbani, N., Bing, M.N., Watson, P.J., Davison, H.K., & Mack, D.A. (2012). Self-reported emotional intelligence: Construct similarity and functional dissimilarity of higher-order processing in Iran and the United States. International Journal of Psychology; 37(5): 297-308.
Goubergrits, L., Kertzscher, U., & Lommel, M. (2019). Past and future of blood damage modelling in a view of translational research. Int J Artif Organs.
Grigsby, AB., Anderson, RJ., Freedland, KE., Clouse, RE., Lustman, PJ. (2002). Prevalence of anxiety in adults with diabetes: a systematic review. J Psychosom Res., 53(6):1053–1060.
Hammond, D. C. (2019). “What is Neurofeedback: An Update”. Journal of Neurotherapy; 15 (4): 305-336.
Haugg, A., Sladky, R., Skouras, S., McDonald, A., Craddock, C., Kirschner, M., Herdener, M., Koush, Y., Papoutsi, M., Keynan, J.N. et al. (2020). Can we predict real-time fMRI neurofeedback learning success from pretraining brain activity? Hum Brain Mapp; 41(14): 3839–3854.
Hayes, S.C., Levin, M.A., Vilardaga, J.P., Villatte, J.L., & Pistorello, J.O. (2013). Acceptance and commitment therapy and contextual behavioral science: examining the progress of a distinctive model of behavioral and cognitive therapy. Theories and directions in behavior therapy: ACT and Contemporary CBT. Behavior Therapy; 44(2): 180-98.
Johnson, C. C., Sheffield, K. M., & Brown, R. E. (2018). Mind-body therapies for African-American women at risk for cardiometabolic disease: a systematic review. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, Article ID 5123217.
Kashdan, T. B., Zvolensky, M. J., McLeish, A. C. (2008). Anxiety sensivity and affect regulatory strategies: Individual and interactive risk factors for anxiety- related symptoms. Journal of Anxiety Disorders, 22, 429-440.
Kieviet-Stijnen, A., Visser, A., Garssen, B., & Hudig, W. (2018). Mindfulness-based stress reduction training for oncology patients: patients' appraisal and changes in well-being. Patient Educ Couns; 72(3): 436- 442.
Lyyra, P., & Parviainen, T. (2018). Behavioral inhibition underlies the link between interoceptive sensitivity and anxiety-related temperamental traits. Front Psychol; 9: 1026.
Mantar, A., Yemez, B., & Alkin, T. (2011). Anxiety sensitivity and its impotance in psychiatric disorders.Turk Psikiyatri Derg,22(3),187-93
Mason, A. E., Epel, E. S., Aschbacher, K. et al. (2016). Reduced reward-driven eating accounts for the impact of a mindfulness-based diet and exercise intervention on weight loss: data from the SHINE randomized controlled trial. Appetite; 100: 86–93.
Mason, A. E., Epel, E. S., Kristeller, J. et al. (2016). Effects of a mindfulness-based intervention on mindful eating, sweets consumption, and fasting glucose levels in obese adults: data from the SHINE randomized controlled trial,” Journal of Behavioral Medicine; 39(2): 201–213.
Monjezi, S., & Lyle, R.R. (2008). Neurofeedback Treatment of Type I Diabetes Mellitus: Perceptions of Quality of Life and Stabilization of Insulin Treatment–Two Case Studies. Journal of Neurotherapy; 10(4): 17-23.
Moradi, A., Pouladi, F., Pishva, N., Rezaei, B., Torshabi, M., & Mehrjerdi, Z. A. (2011). Treatment of Anxiety Disorder with Neurofeedback: Case Study. Procedia - Social and Behavioral Sciences; 30: 103–107.
Ong, A. D., Bergeman, C. S., Bisconti, T. L., & Wallace, k. A. (2006). Psychological resilience, positive emotions and successful adaptation to stress in later life.Jornal of personality amd social psychology, 91,730-749
Pickup, JC. (2004). Inflammation and activated innate immunity in the pathogenesis of type 2 diabetes. Diabetes Care; 27: 813–23.
Ryff,C.D., Singer, B. H., & Love.G. (2004). positive health: Connecting well-being with biology. philosophical Transactions of the Royal Society of London, 359, 1383-1394.
Shaban, C., Fosbury, J.A., Cavan, D.A., Kerr, D., & Skinner, T.C. (2009). The relationship between generic and diabetes specific psychological factors and glycaemic control in adults with type 1 diabetes. Diabetes Res Clin Pract; 85: e26–9.
Shaw, J.E., Sicree, R.A., & Zimmet, P.Z. (2010). Global estimates of the prevalence of diabetes for 2010 and 2030. Diabetes Res Clin Pract; 87(1): 4-14.
Surwit, R.S., Van Tilburg, M.A., Zucker, N., et al. (2012). Stress management improves long-term glycemic control in type 2 diabetes. Diabetes Care; 25(1): 30-34.
Van Son, J., Nyklicek, I., Pop, V. J. et al. (2013). The effects of a mindfulness-based intervention on emotional distress, quality of life, and HbA1c in outpatients with diabetes (DiaMind): a randomized controlled trial. Diabetes Care; 36(4): 823–830.
Woods-Giscombe, C.L., Gaylord, S.A., Li, Y., Brintz, C.E., Bangdiwala, S.I., Buse, J.B., Mann, J.D., Lynch, C., Phillips, P., Smith, S., Leniek, K. (2019). A Mixed-Methods, Randomized Clinical Trial to Examine Feasibility of a Mindfulness-Based Stress Management and Diabetes Risk Reduction Intervention for African Americans with Prediabetes. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine. https://doi.org/10.1155/2019/3962623
World Health Organization (WHO). (2019). Definition, Diagnosis and Classification of Diabetes Mellitus and its Complications. Geneva: Department of Noncommunicable Disease Surveillance, World Health Organization.
Zhao, F-F., Suhonen, R., Katajisto, J., & Leino-Kilpi, H. (2018). The association of diabetes-related self-care activities with perceived stress, anxiety, and fatigue: a cross-sectional study. Patient Preference and Adherence; 12: 1677-1686.
)