نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مهرک رضایی ¹
• تورج هاشمی ²
• لیلا شاطری ³

¹ دانشجوی دکتری روانشناسی واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

² استاد گروه روان شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

³ استادیار گروه روان‌پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز ،تبریز، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی توانبخشی شناختی بر بهبود زمان واکنش، برنامه‌ریزی و بازداری از پاسخ در بیماران دوقطبی صورت گرفت. این پژوهش باتوجه به هدف، کاربردی و با توجه به شیوه جمع‌آوری داده‌ها از نوع طرح‌های نیمه‌آزمایشی با پیش‌آزمون -پس‌آزمون و گروه کنترل نابرابر بود. جامعه آماری شامل بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی مراجعه‌کننده بـه متخصصان روانپزشکی، درمانگاه‌ها و مراکز تخصصی خدمات روان‌پزشکی شهر تبریز در سال 1401 (مهرماه تا اسفندماه) بود که از این جامعه، نمونه‌ای به تعداد 40 نفر به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل (20 نفر در هر گروه) به تصادف جایگزین شدند. جهت اندازه-گیری متغیرها، از مقیاس سنجش مانیای یانگ، آزمون دیداری عملکرد پیوسته (CPT-V)، دستگاه کرونسکوپ (زمان واکنش)، آزمون برج لندن استفاده شد. گروه آزمایش به مدت 6 جلسه، فنون توانبخشی شناختی را دریافت نمود و برای گروه کنترل هیچ مداخله‌ای اعمال نشد. در نهایت، مرحله پس‌آزمون به مرحله اجرا گذارده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش تحلیل کوواریانس چندمتغیره استفاده شد. نتایج نشان داد که توان‌بخشی شناختی بر بهبود زمان واکنش، برنامه‌ریزی و بازداری از پاسخ در بیماران دوقطبی اثربخش است. مبتنی بر یافته‌ها می‌توان بیان داشت که در بهبود توانایی‌های شناختی بیماران دوقطبی، به کارگیری مداخلات توان‌بخشی می‌تواند زمینه‌ساز شرایط مساعد برای سایر مداخلات درمانی باشد.

کلیدواژه‌ها

• اختلال دوقطبی
• زمان واکنش
• برنامه‌ریزی و بازداری از پاسخ
• توان-بخشی شناختی

موضوعات

• توانبخشی عصب روانشناسی شناختی

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Cognitive Rehabilitation in Improvement of Reaction time, Planning and Response inhibition in Patients with Bipolar Disorder

نویسندگان [English]

• Mehrak Rezaei ¹
• Touraj Hashemi ²
• Leila Shateri ³

¹ Ph.D. Student, Psychology, Department of Psychology, Islamic Azad University, Tabriz Branch, Tabriz, Iran

² Professor, Psychology, Department of Psychology, Faculty of Educational Science and Psychology, University of Tabriz, Tabriz, Iran

³ Ph.D, Assistant Professor, Clinical Psychology, Department of Psychiatry, Faculty of Medicine, Tabriz Medical Science University, Tabriz, Iran

چکیده [English]

The present study aimed to determine the effectiveness of cognitive rehabilitation on improving reaction time, planning and response inhibition in bipolar patients. This research was a semi-experimental design with pre-test-post-test and control group. The study population consisted of patients with bipolar disorder who referred to psychiatric specialists, clinics and specialized centers of psychiatric services in Tabriz city in 2022 (October to March). Using convenience sampling method, 40 subjects were selected and randomly assigned in experimental and control groups (15 subjects in each group). They were assessed by Mania-Young Scale, Continuous Visual Performance Test (CPT-V), Chronoscope device (reaction time), Tower of London test. The experimental group received cognitive rehabilitation for 6 sessions and no intervention was applied to the control group. Finally, the post-test was implemented. Data were analyzed by Multivariate analysis of Covariance. Results showed that cognitive rehabilitation was effective in improving reaction time, planning and response inhibition in bipolar patients. Consequently, it could be stated that in improving the cognitive abilities of bipolar patients, the application of rehabilitation could provide appropriate setting for other therapeutic interventions.

کلیدواژه‌ها [English]

• Bipolar disorder
• Reaction time
• Response Planning and inhibition
• Cognitive rehabilitation