عصب روان شناسی

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن عصب روان‌شناسی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اثربخشی بازی درمانی گروهی شناختی رفتاری و تحریک الکتریکی فراجمجمه‌ای مغز بر کارکردهای اجرایی حافظه فعال و بازداری پاسخ کودکان دارای اختلال بیش فعالی- نقص توجه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد یار ، گروه مشاوره ،دانشکده علوم تربیتی و مشاوره ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد رودهن ،رودهن ، ایران

2 استادیار ، گروه روانشناسی،دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد رودهن ،رودهن ، ایران

3 دانشجوی دکتری مشاوره ، گروه مشاوره ،دانشکده علوم تربیتی و مشاوره ،دانشگاه آزاد اسلامی ،واحد رودهن ،رودهن ،ایران

چکیده


مقدمه:  پژوهش حاضر با هدف اثربخشی بازی درمانی شناختی رفتاری) CBPT )و تحریک الکتریکی فراجمجمه ای مغز) (tDCS بر کارکردهای اجرایی حافظه فعال و بازداری پاسخ کودکان دارای اختلال بیش فعالی- نقص توجه) (ADHD انجام گرفت.روش: در این مطالعه شبه آزمایشی دارای پیش آزمون – پس آزمون و گروه کنترل ، 49 پسر ADHD 6 تا 11 ساله به روش نمونه گیری در دسترس از دو مدرسه شهرستان اسلامشهرانتخاب شدند.سپس توسط تستهای هوش استنفورد و کانرز والدین،13 نفر بدلیل نداشتن ملاکهای ورود حذف گردیدند.36 پسر باقیمانده به طور تصادفی در گروههای مداخله و کنترل( هر گروه 12 نفر)قرار گرفتند. سپس آزمونهای ان بک جهت سنجش حافظه فعال و برو – نرو جهت سنجش بازداری پاسخ قبل و بعد از مداخلات صورت گرفت. مداخله ها شامل CBPT  به مدت 8 جلسه 60 دقیقه ای و tDCS شامل 10 جلسه 10 دقیقه­ای با شدت 1 میلی آمپربود .داده­ها با به کار گیری نرم افزار  spssنسخه 23 تحلیل شدند.یافته ­ها: پس از حذف اثر پیش آزمون مشخص گردید در نمرات حافظه فعال، بین گروه­های مداخله و کنترل تفاوت معنی­دار وجود نداشت همچنین درCBPT در هیچ یک از نمره­های بازداری پاسخ نسبت به گروه کنترل تفاوت معنا داری نداشت. لیکن tDCS در نمرات« دقت اجرا و سرعت اجرا » ، با گروه کنترل تفاوت معنی­دار داشتند.نتیجه گیری:روش CBPT در بهبود حافظه فعال و بازداری پاسخ مؤثرنیست و روش tDCS ، تنها در بهبود بازداری پاسخ مؤثر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Cognitive behavioral group Play therapy and Transcranial Direct Current Stimulation on Executive Function of Working Memory And Response Inhibition of Children with Attention Deficit- Hyperactivity Disorder

نویسندگان [English]

  • Azam Fattahi Andebil 1
  • Hayedeh Saberi 2
  • asghar kazemi kavaki 3

1 Assistant Professor, Consultative Group, Faculty of Education & Consultation, Islamic Azad University, Roudehen Branch, Roodehen, Iran

2 Assistant Professor, Department of Psychology, Faculty of Psychology and Social Sciences, Islamic Azad University, Roodehen Branch, Roodehen, Iran

3 Ph.D. Student, Consultation Group, Faculty of Education & Consultation, Islamic Azad University, Roodeen Branch, Roodehen, Iran

چکیده [English]

Introduction: The present study has been done with aim to investigate the effectiveness ofCognitive behavioral group  Play therapy(CBPT)and transcranial direct current stimulation(tDCS)On executive function of working memory and response inhibition of children with (ADHD).Methods:In this quasi-experimental study with pre-test and post-test and control group,49 boys ADHD 6 to 11 years old were selected by Convenience Sampling method and from two schools in Islamshahr.In the following,By doing Stanford Intelligence Test and Conner’s Parent,13 people were excluded due to absence of entry criteria.The remaining 36 boys were randomly assigned into groups of intervention and control (each group included 12 subjects).Then, tests of N-Back for measures working memory and Go-No-Go was used for measures response inhibition Before and after interventions.Interventions included CBPT 8 sessions of 60 minutes and tDCS included 10 sessions of 10 minutes with intensity of 1 mA .Data were analyzed by Software SPSS version 23.Findings: After the removal of the effect of pre-test was determined that there was no significant difference between the intervention and control groups in the working memory scores(in the number of correct responses and action speed).Also,CBPT had no significant difference in any of the response inhibition scores compared to the control group, However,tDCS had a significant difference with the control group in the scores of action accuracy and action speed  was.Conclusion:the CBPT method is not effective in improving active memory and inhibition of response,and tDCS method is only effective in improving response inhibition.children with ADHD disorders using tDCS can be more control their impulsivity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Attention Deficit-Hyperactivity Disorder
  • Cognitive behavioral group Play therapy
  • Transcranial Direct Current Stimulation
  • Working memory
  • response inhibition
مراجع
ارجمندنیا،علی اکبر؛ اسبقی ، مونا؛ افروز،غلامعلی و رحمانیان،مهدیه. (1395). تأثیر تحریک الکتریکی مستقیم از روی جمجمه (tDCS) بر افزایش حافظه‌ فعال کودکان مبتلا به اختلال ریاضی. ناتوانی­های یادگیری، 6(1)، 25-7.
ارکان، امین ویاریاری ، فریدون. (1393). تحریک مغز از روی جمجمه با استفاده از جریان مستقیم الکتریکی (tDCS) بر حافظه کاری در افراد سالم. روانشناسی شناختی، 2(2)، 17-10.
اصغری نکاح ، سید محسن و عابدی ، زهره. (1393). بررسی اثربخشی بازی درمانی مبتنی بر کارکردهای اجرایی بر بهبود بازداری پاسخ، برنامه ریزی و حافظه کاری کودکان دارای اختلال نقص توجه/بیش فعالی. روانشناسی شناختی ، 2 (1) ، 51-42.
 اکبری ، بهمن و رحمتی ، فهیمه . ( 1394 ) .اثر بخشی بازی درمانی مبتنی بر روی آورد شناختی– رفتاری بر کاهش پرخاشگری کودکان پیش دبستانی مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی ، تحول روان شناختی کودک ، 2 (2) ، 100-93 .
اعظمی، سعید؛ طالع پسند، سیاوش؛ نظیفی ،مرتضی و رحیمیان بوگر ،اسحاق.(1396). مقایسه اثربخشی رویکرد توان بخشی و دارو درمانی در بهبود نشانه های بالینی و کارکرد تحصیلی کودکان با اختلال نارسایی توجه- بیش فعالی.مجله مطالعات ناتوانی، (7)، 1-8 . اعظمی، سعید ؛ مقدس، علی رضا ؛ همتی، فاطمه  و احمدی ، آمنه. (1392).تاثیر توانبخشی شناختی رایانه‌یار و دارو روان محرک در توانایی برنامه‌ریزی کودکان دارای اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی. مطالعات روان شناسی بالینی، 3 (10) ، 17-1.
بوستانی کاشانی، امیرعباس؛ شفیع آبادی، عبد الله و خبازی راوندی، محمد رضا.(1394) اثربخشی‌ درمان شناختی-‌رفتاری والد محور در نشانه‌های اختلال نارسایی توجه - بیش‌فعالی کودکان پسر. روانشناسی افراد استثنایی، 5(19)،62-41.
حسن آبادی ، سمانه ؛ محمدی،محمد رضاو احقر ، قدسی.( 1391). مقایسه اثربخشی رفتار درمانی شناختی و دارودرمانی بر کاهش علایم همراه اختلال نارسایی توجه و بیش فعالی. مطالعات ناتوانی ، 1 (2) ، 19 -30 .
حسنی، سپیده وسپاه منصور، مژگان.(1397).اثر بخشی تحریک فراجمجمه‌ای مغز با استفاده از جریان مستقیم الکتریکی(tDCS) بر بازداری رفتاری در تیپ شخصیتی A و فعال‌سازی رفتاری در تیپ شخصیتی B، فصلنامه عصب روانشناسی، 4(1) ،186-175.
حکیمی راد ،الهام؛افروز، غلامعلی؛ به پژوه ، احمد؛ غباری بناب ، باقر وارجمندنیا ، علی اکبر.(1392). اثربخشی برنامه­های آموزش بازداری پاسخ و حافظه فعال بر بهبود مهارت های اجتماعی کودکان با اختلال کاستی توجه و بیش فعالی. مطالعات روان شناختی ، (5)9 ، 9- 29.
خیر، زهرا؛ نجاتی ، وحید و فتح آبادی، جلیل. (1393).تأثیر استرس القایی بر میزان خطای حافظه فعال دیداری نسبت به محرک­های هیجانی ـ غیرهیجانی.دانش و پژوهش در روا نشناسی کاربردی، 15(4) ، 88-101.
داوسون ، پگ و گوار،ریچارد .کارکردهای اجرایی در کودکان و نوجوانان : راهنمای سنجش و مداخله . (1393).ترجمه  علی اکبر ابراهیمی ؛ احمد عابدی ، سالار فرامرزی ، بیتا آگاهی ، منیر بهروز، اصفهان: نشر نوشته.
رضایی شریف، علی ؛ حاجلو ، نادر ؛ توحید، حق گوی و مرادی ، مسعود. (1395). اثر بخشی بازی درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی-رفتاری در بهبود عملکرد ریاضیات و خواندن دانش‌آموزان دارای حساب نارسایی و نارسا خوانی. ناتوانی های یادگیری, 5(3), 70-54.
سعید احمدی، ساناز؛ رستمی ، رضا و حاتمی ، جواد. (1392). بررسی اثربخشی روش درمانی عصب پسخوراندی در بهبود بازداری پاسخ و حافظه در گردش در کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه/فزون‌کنشی. علوم روانشناختی، 13(49)، 10-1.
سلطانی نژاد، زهرا؛ نجاتی ،وحید و اختیاری، حامد.(1393). اثر تحریک الکتریکی مستقیم شکنج پیشانی تحتانی راست مغز بر بهبود بازداری در افراد دارای نشانگان نقص‌توجه و بیش فعالی. فصلنامه علمی-پژوهشی طب توانبخشی،  3(4)، 9-1.
صاحبان ، فاطمه ؛ امیری ، شعله ؛  کجباف ، محمد باقر و عبدی ، احمد. ( 1389 ). بررسی اثر کوتاه مدت آموزش کارکردهای اجرایی، بر کاهش نشانه های کمبود توجه و بیش فعالی در دانش آموزان پسر دورة ابتدایی شهر اصفهان. تازه های علوم شناختی ، 12(1) ، 52 – 58 .
 صریحی، نفیسه ؛  پورنسایی، غزل سادات و نیک اخلاق ، مهناز. (1394). اثربخشی بازی درمانی گروهی بر مشکلات رفتاری کودکان پیش دبستانی. روان شناختی تحلیلی شناختی, 6(23), 41-35.
طاهری ، مرجان .(1396) .تاثیر بازی درمانی مبتنی بر کارکردهای اجرایی در توانایی برنامه ریزی و توجه انتخابی کودکان مبتلا به نقص توجه و بیش فعالی. پیشرفتهای نوین در علوم رفتاری  ، 2(9) ، 37 -49.
علیزاده، ‌حمید. (1384). تبیین نظری اختلال نارسایی توجه/بیش فعال: الگوی بازداری رفتاری و ماهیت خود کنترلی. کودکان استثنایی.پژوهشی در حیطه کودکان استثنایی ، 5(3) ، 323 -348 .
فرید ، فاطمه ؛ کامکاری ، کامبیز ؛ صفاری نیا ، مجید وافروز ، ستوده.(1393). مقایسه ی روایی تشخیصی نسخه ی نوین هو ش آزمای تهران  استانفورد بینه و نسخه ی چهارم مقیاس هوش وکسلر کودکان در ناتوانی یادگیری. مجله ی ناتوانی های یادگیری، 4(2) ، 83-70. کرمانی مامازندی، زهرا؛ محمدی فر، محمدعلی؛ طالع پسند، سیاوش و نجفی، محمود. (1396). اثربخشی آموزش نوروفیدبک در بهبود کارکردهای اجرایی توجه و انعطافپذیری شناختی دانشجویان ورزشکار، فصلنامه عصب روانشناسی ، 3(4) ،90-71.
کریمی زاد سمعی ، سلوی و پور عباس وفا ، هما . (1395). اثربخشی بازی درمانی شناختی رفتاری بر کارکردهای اجرایی کودکان نارسا خوان .سومین کنگره بین المللی پژوهشهای نوین در مدیریت ، اقتصاد و علوم انسانی. مکان : گرجستان.
مدنی، سمیرا؛ علیزاده،حمید ؛ فرخی، نور علی وحکیمی راد، الهام. (1396). تدوین برنامه آموزشی کارکردهای اجرایی (بازداری‌پاسخ، به‌روز‌‌رسانی، توجه‌پایدار) و ارزیابی میزان اثربخشی آن برکاهش نشانه‌های کودکان با اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی. روانشناسی افراد استثنایی، 7 (26) ، 25-1.
محمدی ، الهام؛ عابدی ، احمد؛ آقایی ، اصغر و محمدی ، مریم .(1392). بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس درجه بندی اسنپ چهار، فرم معلم در دانش آموزان دوره ابتدایی شهر اصفهان. پژوهش­های علوم شناختی و رفتاری،17 (1) ، 149 -168.
ملک پور ، مختار ؛ کاویان پور ، فرنوش و عابدی ، احمد . ( 1392) . اثربخشی کارکردهای اجرایی ( بازداری پاسخ ) بر میزان توجه کودکان پیش دبستانی دارای اختلال هماهنگی رشد : پژوهش مورد – منفرد . علوم رفتاری ، 2(11) ، 120- 108 .
موسوی نسب ، محمد حسین ؛ ارغوانی پیر سلامی، مینا و حضرتی مقدم ، انوشیروان. (1396). بررسی اثربخشی توانمندسازی شناختی بر کارکردهای اجرایی (تغییر، به‌روز رسانی و بازداری) دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری. راهبردهای شناختی در یادگیری، 5(8)، 222-205.
نجاتی ،وحید و شیری ،اسماعیل .(1392).شواهد عصب‌شناختی نقصان کنترل مهاری و تصمیم‌گیری مخاطره‌آمیز در افراد سیگاری. تحقیقات علوم رفتاری، 11(1) ، 9-1 .
نرماشیری، عبدالواحد ؛ اشرفی، حمید رضا؛ رستمی، زینب، باقری فر، علی و همتیراد، گیتی. (1396).اثر بخشی تحریک الکتریکی فراقشری مغز بر بهبود سرعت پردازش شناختی توجه در افراد مبتلا به بیش فعالی و نقص توجه، فصلنامه عصب روانشناسی ، 3(4) ،158-143.
هاشمی نصرت آباد ، تورج ؛ علیلو ،مجیدمحمود ؛ نعمتی سوگی تپه، فاطمه؛ غلام رستمی ، حسینعلی. ( 1389 ). مقایسه کارکردهای اجرایی خود تنظیمی هیجان و انگیزش در زیرمجموعه های اختلال کمبود توجه–بیش فعالی بر اساس مدل بارکلی. تازه های علوم شناختی ، 12 (1) ، 16-1 .
Association, A. P. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5 ed.). Washington, DC:Auteurs.
Barkley, R. A. (2006). Attention-deficit hyperactivity disorder. New York : Guilford Press.[ DOI: 10.1177/1087054707305334]
Bush, G., Spencer, T. J., Holmes, J., Shin, L. M., Valera, E. M., Seidman, L. J, Mick, E.(2008). Functional magnetic resonance imaging of methylphenidate and placebo in attention-deficit/hyperactivity disorder during the multi-source interference task.General Psychiatry,65(1),102-114. [PMID]
Chronis, A. M., Lahey, B. B., Pelham Jr, W. E., Williams, S. H., Baumann, B. L., Kipp, H., . . . Rathouz, P. J. (2007). Maternal depression and early positive parenting predict future conduct problems in young children with attention-deficit/hyperactivity disorder. Developmental psychology, 43(1), 70-82 [ DOI: 10.1037/0012-1649.1043.1031.1070] [pmid].
Dehn, M. (2008). Working memory and academic learning. New Jersey: Wiley.
Ditye, T., Jacobson, L., Walsh, V., & Lavidor, M. (2012). Modulating behavioral inhibition by tDCS combined with cognitive training. Experimental brain research, 219(3), 363-368.‏[ DOI: 310.1007/s00221-00012-03098-00224] [ PMID].
Fregni, F., Boggio, P. S., Lima, M. C., Ferreira, M. J., Wagner, T., Rigonatti, S. P., . . . Freedman, S. D. (2006). A sham-controlled, phase II trial of transcranial direct current stimulation for the treatment of central pain in traumatic spinal cord injury. Pain, 122(1-2), 197-209.[ DOI: 110.1016/j.pain.2006.1002.1023][ PMID].
Fregni, F., Boggio, P. S., Nitsche, M., Bermpohl, F., Antal, A., Feredoes, E., . . . Paulus, W. (2005). Anodal transcranial direct current stimulation of prefrontal cortex enhances working memory. Experimental brain research, 166(1), 23-30.[DOI:10.1007/s00221-00005-02334-00226] [PMID].
Gau, S. S.-F., & Shang, C.-Y. (2010). Improvement of executive functions in boys with attention deficit hyperactivity disorder: an open-label follow-up study with once-daily atomoxetine. Neuropsychopharmacology, 13(2), 243-256.[doi: 210.1017/S1461145709990836].
Hopko, D. R., Lejuez, C., Daughters, S. B., Aklin, W. M., Osborne, A., Simmons, B. L., & Strong, D. R. (2006). Construct validity of the balloon analogue risk task (BART): Relationship with MDMA use by inner-city drug users in residential treatment. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 28(2), 95-101.[DOI: 110.1007/s10862-10006-17487-10865].
Hsu, T.-Y., Tseng, L.-Y., Yu, J.-X., Kuo, W.-J., Hung, D. L., Tzeng, O. J., . . . Juan, C.-H. (2011). Modulating inhibitory control with direct current stimulation of the superior medial frontal cortex. Neuroimage, 56(4), 2249-2257.‏[ DOI:  2210.1016/j.neuroimage.2011.2203.2059][PMID].
Krause, B., & Kadosh, R. C. (2013). Can transcranial electrical stimulation improve learning difficulties in atypical brain development? A future possibility for cognitive training. Developmental cognitive neuroscience, 6,176-194. [PMCID]
Leroux, J. R., Turgay, A., & Quinn, D. (2009). Advances in ADHD treatment. Can J Diagn, 26, 49-52.
Oliveira, J. F., Zanão, T. A., Valiengo, L., Lotufo, P. A., Benseñor, I. M., Fregni, F., & Brunoni, A. R. (2013). Acute working memory improvement after tDCS in antidepressant-free patients with major depressive disorder. Neuroscience letters, 537, 60-64. [PMID].
Payne, J. M., Arnold, S. S., Pride, N. A., & North, K. N. (2012). Does attention‐deficit–hyperactivity disorder exacerbate executive dysfunction in children with neurofibromatosis type 1? Developmental Medicine & Child Neurology, 54(10), 898-904.[PMID].
Ray, D. C., Schottelkorb, A., & Tsai, M. H. (2007). Play therapy with children exhibiting symptoms of attention deficit hyperactivity disorder. International Journal of Play Therapy, 16(2), 95-111.[doi:110.1037/1555-6824.1016.1032.1095].
Soriano-Ferrer, M., Félix-Mateo, V., & Begeny, J. C. (2014). Executive function domains among children with ADHD: Do they differ between parents and teachers ratings?. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 132, 80-86.‏
Swanson, J. M., Schuck, S., Porter, M. M., Carlson, C., Hartman, C. A., Sergeant, J. A., . . . Lakes, K. (2012). Categorical and Dimensional Definitions and Evaluations of Symptoms of ADHD: History of the SNAP and the SWAN Rating Scales. The International journal of educational and psychological assessment, 10(1), 51-57.[ PMCID] [NIHMSID] [PMID].
Villagomez, A., & Ramtekkar, U. (2014). Iron, magnesium, vitamin D, and zinc deficiencies in children presenting with symptoms of attention-deficit/hyperactivity disorder. Children, 1(3),261-279[DOI:210.3390/children1030261] [PMID] [PMCID].
 Watson, S. M., Gable, R. A., & Morin, L. L. (2016). The role of executive functions in classroom instruction of students with learning disabilities. International Journal of School and Cognitive Psychology, 3(167), 1-7[ doi:10.4172/2469-9837.1000167].
Weibel, S., Nicastro, R., Prada, P., Cole, P., Rüfenacht, E., Pham, E., & Perroud, N. (2018). Screening for attention-deficit/hyperactivity disorder in borderline personality disorder. Journal of affective disorders, 226, 85-91.
عصب روان شناسی
دوره 4، شماره 14 - شماره پیاپی 14
آذر 1397
صفحه 73-90
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار