با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن عصب روان‌شناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روانشاسی، دانشگاه رازی،کرمانشاه، ایران.

2 دانشیار روانشناسی شناختی ، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

3 استادیار روانشناسی تربیتی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

چکیده

مقدمه:در کودکان دارای اختلال نارسایی توجه/بیش­ فعالی، نقص­هایی در کارکردهای اجرایی بخصوص حافظه­ کاری دیده می­شود. با توجه به اهمیت اثربخشی توانبخشی شناختی بر بهبود کارکردهای اجرایی در این کودکان، پژوهش حاضر با هدف سنجش اثربخشی توانبخشی شناختی در بهبود حافظه­ کاری در کودکان دارای اختلال نارسایی توجه/بیش­ فعالی انجام شد.روش­:پژوهش حاضر نیمه­آزمایشی با ﻃﺮﺡ پیشﺁﺯﻣﻮن ـ ﭘﺲﺁﺯﻣﻮﻥ و ﮔﺮﻭﻩ ﮐﻨﺘﺮﻝ بود. جامعه آماری شامل کودکان 7 تا 12 سالی بود که توسط کارشناسان روانشناسی مرکز مشاوره آموزش و پرورش کرمانشاه مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش­فعالی تشخیص داده شده بودند. 20 نفر از آنها به­ طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. از هردو گروه قبل و بعد از مداخله آزمون گرفته شد. افراد گروه آزمایش 12 جلسه (هفته­ ای 2 جلسه 1 ساعته) درمان توانبخشی شناختی کاپیتان لاگ نسخه 2014 دریافت کردند و گروه کنترل درمانی دریافت نکردند. ابزار گردآوری داده­ ها پرسشنامه کانرز-فرم والدین، مقیاس سنجش کانرز-فرم معلم و آزمون حافظه­ کاری ان-بک بود. داده­ ها به روش تحلیل کوواریانس با استفاده ازspss-23 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته­ ها: نتایج بیانگر آن بود که بین دو گروه بعد از تمرینات توانبخشی شناختی، در نمره­ حافظه­ کاری تفاوت معنادار بود.نتیجه­ گیری:بنابراین چنین می­توان نتیجه گرفت که توانبخشی شناختی بر بهبود حافظه­ کاری در کودکان دارای نارسایی توجه/بیش­ فعالی مؤثر است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of cognitive rehabilitation on improvement of working memory in children with attention deficit/ hyperactivity disorder

نویسندگان [English]

  • Sima Aivazy 1
  • Kamran Yazdanbakhsh 2
  • Asie Moradi 3

1 M.A in Psychoanalysis, Razi University, Kermanshah, Iran

2 Associate Professor of Cognitive Psychology, Razi University, Kermanshah, Iran

3 Assistant professor of Educational Psychology, Razi University, Kermanshah, Iran

چکیده [English]

Aim: In children with ADHD, defects inworking memory are also recognized. Regarding the importance of the effectiveness of cognitive rehabilitation on improvement of executive functions in children with ADHD, the aim of this study was to measure the effectiveness of computer cognitive rehabilitation on improvement of executive function of working memory in children with attention deficit/ hyperactivity disorder. Method: The present study was semi-experimental design with pre-test and post-test with control group. In this study, children aged 7 to 12 years who were diagnosed with (ADHD) by psychological experts of the counseling center of Kermanshah were selected. 20 people were randomly divided into two groups. Both groups were pre-test and post-test before and after the intervention. The experimental group received 12 sessions of the Captain's Log Mind Power Builder 2014 and the control group did not receive treatment. Data collection tools include the Conners-Parent's Questionnaire, the Conners-Teacher Form and An-Back work memory test. Findings: The results of the findings indicated that there was a significant difference between the two experimental and control groups after the cognitive rehabilitation exercises. Conclusion: Therefore, it can be concluded that computer cognitive rehabilitation is effective on improving the performance of working memory in ADHD children

کلیدواژه‌ها [English]

  • Attention Deficit /Hyperactivity Disorder
  • Working memory
  • cognitive rehabilitation
اعظمی، س؛ مقدس، ع؛ همتی، ف؛ و احمدی، آ (1392). تأثیر توانبخشی شناختی رایانه یار و دارو روان محرک در توانایی برنامه ریزی کودکان درارای اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی، فصلنامه روان شناسی بالینی، 3(10)،  2-17.
پاول، ت (2016). کتاب کار و تمرین توانبخشی مغزی (بیش از ۱۴۰ تمرین برای بازتوانی عملکردهای مغزی آسیب دیده). ترجمه مهدی شریف الحسینی (1395).
تهرانی دوست، م; راد گودرزی، ر; سپاسی، م؛ علاقبندراد، ج. (1382) نقایص کارکردهای اجرایی در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه- بیش فعالی، تازه‌های علوم شناختی، 5 (1).
خدادادی، م; مشهدی، ع و امانی، ح. (1393). نرم افزار استروپ ساده، تهران.
سادوک، ب; سادوک، و؛ و روئیز،پ. (2015). خلاصه­ی روانپزشکی: علوم رفتاری/ روانپزشکی بالینی، جلد سوم، ، ترجمه فرزین رضاعی (1395)، تهران: ارجمند. ویراست یازدهم.
 
138
سهرابی، ف. (1391). تأثیر توانبخشی شناختی رایانه­یار و داروی روان محرک در بهبود نشانه‌های بالینی کودکان دارای اختلال نارسایی توجه-بیش فعالی، روانشناسی معاصر. 7(2)،51-60.
شهیم،س؛یوسفی، ف و شهائیان، آ. (1387). هنجاریابی ویژگی‌های روان سنجی مقیاس درجه بندی کانرز- فرم معلم، مجله علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه چمران اهواز، 3(3)، 1-26.
علیزاده، ح. (1389). تبیین نظری اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی: الگوی بازدرای رفتای و ماهیت خود کنترلی، پژوهش در حیطه کودکان استثنایی.7 ،5 (3)، 323-384.
علی میرزایی، ل؛ حقگو، ح؛ لطفی، ص؛ صادقی، و؛ کربلیوند، س. (1392). مقایسه اثربخشی نوروفیدبک و تمرین شناختی رایانه‌ای بر کارکردهای اجرایی کودکان مبتلا به ADHD، پایان نامه ارشد، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، معاونت تحقیقات و فن آوری، کمیته تحقیقات دانشجویی
عیوضی، س؛ یزدانبخش، ک؛ مرادی، آ (1397). اثربخشی توانبخشی شناختی رایانه‌یار بر بهبود کارکرد اجرایی بازداری پاسخ در کودکان مبتلا به اختلال نارسایی‌توجه/بیش‌فعالی. فصلنامه عصب روانشناختی. 4(14)، 22-9.
فتاحی اندبیل، ا؛ صابری، ه؛ کاظمی کواکی، ا (1397). اثربخشی بازی درمانی گروهی شناختی رفتاری و تحریک الکتریکی فراجمجمه‌ای مغز بر کارکردهای اجرایی حافظه فعال و بازداری پاسخ کودکان دارای اختلال بیش فعالی- نقص توجه. فصلنامه عصب روانشناختی. 4(14)، 73-90.
قمری گیوی، ح; نریمانی، م ؛و محمودی، ه. (1391). اثربخشی نرم افزار پیشبرد شناختی بر کارکردهای اجرایی، بازداری پاسخ و حافظه کاری کودکان دچار نارساخوانی و نقص توجه/ بیش فعالی، مجله ناتوانی­های یادگیری،1(2)، 98-115.
گنجی، م و گنجی، ح(1395). آسیب شناسی بر اساس ) DSM-5جلد دوم). تهران: نشر ساوالان. ویراست سوم.
لطفی،ص. (1391). اثربخشی تمرین راینه‌ای شناختی بر عملکرد حافظه فعال دیداری فضایی دانش آموزان با مشکلات خواندن، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران.
نجاتی، و؛ بهرامی، ه؛ آبروان، م؛ روبن­زاده، ش؛ مطیعی، ح. (1392). عملکردهای اجرایی و حافظه کاری در کودکان مبتلا به اختلال کم­توجهی بیش­فعالی و سالم، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان. 15 (3)، 69- 76.
نجارزادگان، م; نجاتی، و; امیری، ن؛ شریفیان، م. (1394). بررسی اثر توانبخشی شناختی بر عملکردهای اجرایی(توجه حافظه کاری) در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه/ بیش فعالی، فصلنامه علمی- پژوهشی طب توانبخشی، 4 (2).
Baghdadi G, Jowhidkhah F, & Rostami, R. )2017( .An electrophyologocal model of working memory performance. cognitive systems research ,45, 1-16.
Brown TE. (2006). Executive functions and attention deficit hyperactivity disorder: Implications of two conflicting views. Int J Disabil Dev Educ. 53: 35–46.
 Chen Y.N, Mitra S, Schlaghechen F (2008). Sub processes of working memory in the N- back task: An investigation using ERP, Clinical Neurophysiology. 110(7), 1546-1559.
Cicerone, K.D., Langenbahn, DM., Braden, C., Malec, JF., Kalmar,K., Fraas,M., Felicetti, T., Laatsch,L., Harley, JP., Bergguist, T., Azulay, J., Cantor, J., & Ashman.T. (2011). Evidence-based cognitive rehabilitation: up dated review of the literature from 2003 through 2008. Arch phys med rehabil, (92)4, 519-30 .
Cortese S, Faraone SV, Konofal E, Lecendreux M. (2009). Sleep in children with attention-deficit/hyperactivity disorder: meta-analysis of subjective and objective studies, J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 48(9), 894-908.
Dohle S, Diel , Hafman W. (2018). Executive functions and the self-regulation of eating behavior: A review. Appetite, 1(124), 4-9.
Dahlin, K.I.E. (2013). Working memory training and a effect on mathematical achivment in children with attention deficits and special needs. Journal of education and learning; 2(1): 118-133.
Gray SA. (2011). valuation of a working memory training program in adolescents with sever attention deficit hyperactivity disorder and learning disabilities. Master's Thesis. Department of Human Development and Applied Psychology Ontario Institute for Studies, Education Toronto University, 1-19.
Gruszka, A., &Necka, E. (2017). Limitations of working memory capacity: The cognitive and social consequences. European Management Journal. In press, corrected proof.
Hadassah Medical Organization. (2011).The efficacy of computerized cognitive training in adults with ADHD. Change in ADHD symptoms, executive functions and quality of life following three months of training, NCTOO 843141. history of changes, 15(3), 400-430.
Hornung C, Brunner M, Reuter A.P, Martin R. (2011). Childrens working memory: Its structure and relationship to fluid intelligence, Intelligence, 39, 210-221.
  Kaned m, Osaka N. (2008). Role of anterior cingulated ortex during semantic coding in verbal working memory, Journal of neuroscience letters, 436, 57-61.
Muller A. Zelazo T (2004). What is ADHD? Kids health for parent nemoures foundation. Journal of psychology children, 12(5), 100-120.
O’Connel, R. G., Bellgrove, M. A., & Robertson, I. H. (2007). Avenues for the neuro.remediation of ADHD: lessons from clinical neurosciences. In M. Fitzgerald, M. Bellgrove, M., Gill. (eds.), Handbook of Attention Deficity Hyperactivity Disorder (pp. 441.463). West Sussex: John Wiley & Sons Ltd.
Pumaccahua T.T, Wong E.H, Eeist D.J. (2017). Effects of computerized cognitive training on working memory in a school setting, International journal of learning, 16 (3), 88-104.
 Saha P, Chakrabort P, Mukhopadhyay P, Bandhopadhyay D, Ghosh S. (2015). Computer-Based attention training for treating a child with attention deficit/hyperactivity disorder: An adjunct to pharmacotherapy – a case report, Journal of pharmacy research, 9(11), 612-617.