عصب روان شناسی

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن عصب روان‌شناسی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اثربخشی برنامه توانمندسازی مبتنی بر کارکردهای اجرایی خودتنظیمی بر عملکرد خواندن دانش‌آموزان نارساخوان دوره ابتدایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری روانشناسی تربیتی، دانشگاه شهید چمران اهواز،اهواز،ایران.

2 استاد روانشناسی تربیتی، دانشگاه شهید چمران اهواز،اهواز،ایران.

3 استادیار روانشناسی تربیتی، دانشگاه شهید چمران اهواز،اهواز،ایران.

4 دانشیار روانشناسی تربیتی، دانشگاه شهید چمران اهواز،اهواز،ایران.

چکیده

مقدمه:پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامه توانمندسازی مبتنی بر کارکردهای اجرایی خودتنظیمی بر عملکرد خواندن دانش‌آموزان نارساخوان دوره ابتدایی انجام شد.روش:این پژوهش از نوع نیمه­آزمایشی با طرح پیش­آزمون، پس آزمون و پیگیری همراه با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل کل دانش‌آموزان پسر نارساخوان پایه چهارم ابتدایی مشغول به تحصیل در سال تحصیلی97-1396، در شهرستان اسلامشهر بود.بدین منظور، تعداد 38 دانش‌آموز نارساخوان با روش نمونه­گیری ترکیبی (سرشماری و تصادفی خوشه‌ای) به عنوان گروه نمونه انتخاب، و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی (20 نفر) و گواه (18 نفر) گمارده شدند. گروه آزمایشی طی 2 ماه (15 جلسه آموزشی 50 دقیقه‌ای به علاوه 2 ماه اصلاحات محیطی و مداخلات عملی تلفیق شده در برنامه‌های درسی روزانه) برنامه مداخله را دریافت کرد. یافته‌ها: داده‌های پژوهش با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چند متغیری و تک متغیری مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته‌های پژوهش نشان داد بین عملکرد سرعت خواندن، دقت خواندن و درک مطلب دانش‌آموزان نارساخوان و عادی تفاوت معنی‌داری وجود دارد. نتیجه‌گیری: برنامه توانمندسازی مبتنی بر کارکردهای اجرایی خودتنظیمی می‌تواند در بهبود عملکرد خواندن دانش‌آموزان نارساخوان از کارایی لازم برخوردار باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Empowerment Program Based on Self Regulation Executive Functions on Reading Performance of Dyslexic Primary School Students

نویسندگان [English]

  • Hamid Toreyfi hosseini 1
  • Manijeh Shehni yailagh 2
  • Ali Reza Haji Yakhchali 3
  • sirous allipour 4

1 Ph.D in Educational Psychology, Shahid Chamran Universitry of Ahvaz, Ahvaz,Iran.

2 Professor of Educational Psychology, Shahid Chamran Universitry of Ahvaz, Ahvaz,Iran.

3 Assistant Professor of Educational Psychology, Shahid Chamran Universitry of Ahvaz, Ahvaz,Iran.

4 Associate Professor of Educational Psychology, Shahid Chamran Universitry of Ahvaz, Ahvaz,Iran.

چکیده [English]

Aim :The aim of this study was to determine the effectiveness of an empowerment program based on self-regulation executive functions on the reading performance of dyslexic primary school students. Method: The study employed quasi-experimental design, using pretest, posttest and follow up with the control group. The population of the study was all dyslexic boys students in the fourth grade of primary school in Islamshahr city in the academic year of 2017-18. 38 students were selected through combined sampling method (Census and Cluster sampling), and were randomly divided into an experiment group and a control group (20 in the experiment group and 18 in the control group). The experimental group received an intervention program in 2 months (15 sessions of 50 minutes, and 2 months of environmental modifications and practical interventions that was integrated into daily curricula). Data were analyzed by multivariate analysis of covariance, one-variable covariance. Findings:  The results showed there were significant differences between reading speed, reading accuracy and comprehension students with and without dyslexia. Conclusion: the empowerment program based on self-regulation executive functions can improve the reading performance of dyslexic primary school students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Empowerment
  • self regulation executive functions
  • reading performance
  • dyslexia
مراجع
اخوان تفتی، م؛ آذری خیابانی، م؛ و هاشمی، زهرا (1395). آزمایش سودمندی یک برنامه توان‌افزای شناختی برای بهبود کارکردهای اجرایی در دانش‌آموزان با نارسایی ویژه یادگیری. مجله تحقیقات علوم رفتاری، دوره 14، شماره 3، 382-372.
ادیب سرشکی، ن؛ مرادی، ن؛ یادگاری، ف؛ و کنعانی، ز (1395). اثربخشی آموزش توجه بر بهبود عملکرد خواندن دانش‌آموزان نارساخوان. فصلنامه روانشناسی شناختی، دوره 4، شماره 4، 69-61.
افروز، غ؛ و کامکاری، ک (1390). راهنمای عملی نسخه نوین هوش‌آزمای تهران - استانفورد بینه. تهران: مدارس کارآمد.
افروز،‌ غ؛ کامکاری، ک؛ شکر زاده، ش؛ و حلت، ا (1392). راهنمای اجرا، نمره‌گذاری و تفسیر مقیاس‌های هوش وکسلر کودکان – نسخه چهارم. تهران: علم استادان.
امینایی، ف؛ و موسوی نسب، م (1393). مقایسه کارکردهای اجرایی دانش‌آموزان دارای اختلال خواندن با دانش‌آموزان عادی. تازه‌های علوم شناختی، دوره 16، شماره 3، 53-60.
امانی، ا؛ فدایی، ا؛ توکلی، م؛ شیری، ا  و شیری، و (1396). مقایسه برنامه‌ریزی، توجه انتخابی و انعطاف‌پذیری شناختی در دانش‌آموزان با و بدون اختلال یادگیری خاص (نارسایی خواندن). مجله ناتوانی‌های یادگیری، دوره 7، شماره 2، صص. 111-94.
امین‌لو، م؛ کامکاری، ک؛ و شکر زاده، ش (1392). روایی همزمان نسخه نوین هوش آزمای تهران استانفورد- بینه و نسخه دوم مقیاس هوشی وکسلر کودکان در کودکان ناتوان یادگیری. تعلیم و تربیت استثنایی، دوره 13، شماره 7، 61-50.
انجمن روان‌پزشکی آمریکا (2013). راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی،‌ ویرایش پنجم. ترجمه فرزین رضاعی، علی فخرایی،‌ آتوسا فرمند، علی نیلوفری، ژانت هاشمی آذر،‌ فرهاد شاملو. تهران: ارجمند.
بیرامی، منصور (1392). اثربخشی آموزش خودتنظیمی بر کارکردهای اجرایی و عملکرد خواندن دانش‌آموزان نارساخوان، پژوهش‌های نوین روانشناختی، دوره 8، شماره 29، 66-43.
بیرامی، م؛ موحدی، ی؛ اسماعیلی، س؛ و ذوالرحیم، ر (1395). اثربخشی درمان نوروسایکولوژیکی بر سرعت، صحت و درک خواندن در دانش آموزان مبتلا به نارساخوانی. توان‌بخشی در پرستاری، دوره 2، شماره 3، 77-69.
 پیمانی، ج (1390). تأثیر توان‌بخشی شناختی بر توانایی خواندن دانش‌آموزان نارساخوان. پایان نامه دکتری، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تبریز.
جاویدنیا، س؛ کامکاری، ک؛ و مولّلی، گ (1392). بررسی ویژگی‌های روان‎سنجی نسخه نوین هوش‌آزمای تهران – استانفورد بینه در کودکان با تشخیص نارساخوانی. مجله مطالعات ناتوانی، دوره 3، شماره 1، 4-51.
چوپان زیده، ر؛ عابدی، ا؛ و پیروز زیجردی، م (1394). بررسی اثربخشی آموزش توجه بر اساس برنامه فلچر بر عملکرد خواندن دانش‌آموزان دختر نارساخوان. مجله ناتونی‌های یادگیری، دوره 4، شماره 4، 48-36.
حبیبی کلیبر، ر؛ فرید، ا؛ و شبان، ف (1396). اثربخشی آموزش چرخش ذهنی بر عملکرد خواندن (دقت، سرعت و درک مطلب) دانش‌آموزان نارساخوان. مجله ناتوانی‌های یادگیری، دوره 7، شماره 2، 39-27.
دهقانی، ی؛ و مرادی، ن (1397). آموزش حافظه فعال بر بازداری و عملکرد خواندن دانش‌آموزان دارای ناتوانی یادگیری خاص (نارساخوان). فصلنامه عصب روانشناسی، دوره 4، شماره 3 (پیاپی 15)، 142-123.
 سعدی‌پور، ا (1393). روش‌های تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی. تهران: دوران
سلیمانی، اسماعیل (1394). مقایسه عملکرد دانش‌آموزان با و بدون اختلال یادگیری ریاضی در آزمون برج لندن و مقیاس عملکرد پیوسته. مجله ناتوانی‌های یادگیری، دوره 4،‌ شماره 3، 73-56.
طریفی حسینی، ح؛ شهنی ییلاق، م؛ حاجی یخچالی، ع؛ و عالیپور بیرگانی، س (1396). طراحی، تدوین و روایی‌یابی برنامۀ آموزشی-روان‌شناختی توانمندسازی مبتنی بر کارکردهای اجرایی خودتنظیمی (مدل مک‌کلوسکی) برای دانش‌آموزان با اختلال یادگیری ویژه. فصلنامه توانمندسازی کودکان استثنایی، دوره 8، شماره4، 33-17.
طریفی حسینی، ح (1397). طراحی و تدوین برنامۀ توانمندسازی مبتنی بر کارکردهای اجرایی خودتنظیمی مدل مک‌کلوسکی برای دانش‌آموزان با اختلال یادگیری ویژه و بررسی اثربخشی آن بر عملکرد خواندن دانش آموزان نارساخوان دوره ابتدایی. رساله دکتری، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز.
عزیزیان، م؛ اسد زاده، ح؛ علیزاده، ح؛ درتاج، ف؛ و سعدی پور، ا (1396). طراحی بسته آموزشی کارکردهای اجرایی و ارزیابی اثربخشی آن بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دیرآموز. دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، سال پنجم، شماره 8، 137-113.
کُرمی نوری، ر؛ مرادی، ع؛ اکبری زردخانه، س؛ و زاهدیان، ح (1387). آزمون خواندن و نارساخوانی (نما). تهران: جهاد دانشگاهی، واحد تربیت معلم.
گنجی، مهدی (1392). آسیب شناسی روانی بر اساس DSM 5.. تهران: ساوالان.
مرادی، ن (1394). بررسی اثربخشی آموزش توجه بر بهبود عملکرد خواندن دانش‌آموزان نارساخوان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی.
مومنی، ف؛ ملک‌پور، م؛ عابدی، ا؛ فرامرزی، س (1397). مقایسه اثربخشی مداخلات عصب‌روان‌شناختی و روش دیویس بر عملکرد خواندن دانش‌آموزان نارساخوان پایه اول و دوم ابتدایی. فصلنامه عصب روانشناسی، دوره 4، شماره 1 (پیاپی 12)، 174-153.
هالاهان،‌ د. پی.؛ و کافمن، ج.‌ ام. (1996). کودکان استثنایی (زمینه تعلیم و تربیت ویژه)؛ ویرایش پنجم. ترجمه فرهاد ماهر (1392)، تهران: رشد.
Blair, C., & Mckinnon, R. D. (2016). Moderating Effects of Executive Functions And the Teacher‑Child Relationship on The Development of Mathematics Ability in Kindergarten. Learning and Instruction, 41, 85‑93.
Cartwright, K, B., Coppage, E, A., Lane, A, B., Singleton, T.,  Marshall, T, R., & Bentivegna, C. (2017). Cognitive Flexibility Deficits in Children with Specific Reading Comprehension Difficulties. Contemporary Educational Psychology, 50, 33-44.
Clements, D. H., & Sarama, J. (2015). Learning Executive Function and Early Math. The Research Report. Institute of Education Sciences, U.S. Department of Education. Fias, W. (2016). Neurocognitive Components Of Mathematical Skills and Dyscalculia. In Development of Mathematical Cognition, Vol 2: Neural Substrates and Genetic Influences (195‑217), Elsevier, Academic Press.
Georgiou, G. K., & Das, J. P. (2016). What Component of Executive Functions Contributes to Normal and Impaired Reading Comprehension in Young Adults? Research in Developmental Disabilities, 49‑50, 118‑128.
Guajardo, N. R., & Cartwright, K. B. (2016). The Contribution of Theory of Mind, Counterfactual Reasoning, and Executive Function to Pre-Readers’language Comprehension and Later Reading Awareness and Comprehension in Elementary School. Journal of Experimental Child Psychology, 144, 27–45.
Heth, I., & Lavidor, M. (2015). Improved Reading Measures in Adults With Dyslexia Following Transcranial Direct Current Stimulation Treatment. Neuropsychologia, 70, 107‑113.
Horowitz-Kraus, T., Vannest, J. J., Kadis, D., Cicchino, N., Wang, Y. Y., & Holland, S. K. (2014). Reading Acceleration Training Changes Brain Circuitry in Children with Reading Difficulties. Brain And Behavior, 4(6), 886‑902.
Mccloskey, G. (2016a).  Mccloskey Executive Functions Scale (MEFS); Professional Manual. Onalaska: Schoolhouse Educational Services, LLC.
Mccloskey, G. (2016b).  Interventions for Students with Executive Function Difficulties Directly Related to Reading Problems. Unpublished Manuscript. Retrieved from  Http://Www.Cdl.Org/Wp-Content/Uploads/2016/02/Interventions_DIRECTLY.Pdf.

Mccloskey, G., Perkins, L. A. (2013). Essentials of Executive Functions Assessment. Hoboken: John Wiley & Sons, Inc.

Mccloskey, G., Perkins, L. A., & Divner, B. V. (2009). Assessment And Intervention for Executive Function Difficulties. New York: Routledge.
Moura, O., M.R. Simoes, And M. Pereira. (2014). WISCIII Pognitive Profiles in Children with Developmental Dyslexia: Specific Cognitive Disability and Diagnostic Utility. Dyslexia 20(1), 19-37.
Moura, O., Simoes, M. R., & Pereira, M. (2015). Executive Functioning in Children with Developmental Dyslexia. The Clinical Neuropsychologist, 28(1), 20-41.
Poulose, M. S. (2012). Program Evaluation of an Executive Functions Intervention at a Middle School Setting. Unpublished Doctoral Dissertation, Department of Psychology, Philadelphia College of Osteopathic Medicine.
Ramus, F., Marshall, C. R., Rosen, S., & Van Der Lely, H. K. J. (2013). Phonological Deficits in Specific Language Impairment and Developmental Dyslexia: Towards a Multidimensional Model. Brain, 136, 630‑645.
Schwaighofer, M., Bühner, M., & Fischer, F. (2017). Executive Functions in The Context of Complex Learning: Malleable Moderators? Frontline Learning Research, 5(1), 58-75.
Thomas, K, W & Velthouse, B, A. (1990). Cognitive Elements of Empowerment. An Interpretive Model of Intrinsic Task Motivation. Academy of Management Review, 15(4), 666-681.
Xu, M., Yang, J., Siok, W., & Tan, L. H. (2015). Atypical Lateralization of Phonological Working Memory in Developmental Dyslexia. Journal of Neurolinguistics, 33, 67-77.
Zimmerman, M. A. (2000). Empowerment Theory: Psychological, Organizational and Community Levels of Analysis. . in J. Rappaport & E. Seidman (Eds.), Handbook of Community Psychology. New York: Academic/Plenum Publisher
 
عصب روان شناسی
دوره 5، شماره 17 - شماره پیاپی 17
شهریور 1398
صفحه 25-42
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار