با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن عصب روان‌شناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، ایران.

2 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه کردستان، ایران.

3 دانشجوی دکترای روانشناسی، دانشگاه تبریز، ایران.

چکیده

مقدمه: هدف مطالعه حاضر بررسی تأثیر آموزش خود تعلیمی کلامی بر کارکردهای شناختی کودکان مبتلا به نقص توجه ـ بیش‌فعالی بود. روش: بدین منظور 40 کودک مبتلا به این اختلال، از بین مراجعین مراکز روان‌شناختی شهر سنندج به‌صورت هدفمند انتخاب شده و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش 12 جلسه آموزش خود تعلیمی دریافت کرد، درحالی‌که گروه کنترل در لیست انتظار قرار گرفت. قبل و بعد از مداخله، پرسشنامه علائم مرضی کودک (CSI-4)، آزمون دسته‌بندی کارت‌های ویسکانسین (WCST)، آزمون رنگ ـ واژۀ استروپ نسخه ویکتوریا، آزمون فراخنای حرف–رقم روی هر دو گروه اجرا شد. یافته­ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که خود تعلیمی کلامی بر بهبود بازداری (زمان واکنش و خطا)، حافظه فعال کودکان مبتلا به نقص توجه ـ بیش‌فعالی تأثیر معناداری (001/0

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of Verbal Self-Instruction on Improvement of Cognitive Functioning of ADHD Children

نویسندگان [English]

  • Hassan Gharibi 1
  • Zoleykha Gholizadeh 2
  • Isa Hekmati 3

چکیده [English]

Introduction: The purpose of this study was to examine the effectiveness of verbal self-instruction on cognitive functioning (inhibition, working memory, and set shifting) of ADHD children. Method: To this end, 40 children with ADHD were selected purposefully from among the clients of Sanandaj Psychological Clinics and were randomly categorized in experiment and control groups. The experimental group received 12 sessions of training in self-instruction, but the control group was kept in waiting-list. Child Symptom Inventory (CSI-4), Wisconsin Card Sorting Test (WCST), Victoria Stroop Color-Word test, and Letter-Number Span test were administered before and after the intervention in both control and experimental groups. Findings: Analysis of Covariance showed that self-instruction had significant effect on inhibition (reaction time and error interference of Stroop test) and working memory (Letter-Number Span test) of Children with ADHD (p

کلیدواژه‌ها [English]

  • Verbal self-instruction
  • Cognitive functioning
  • ADHD
  • Inhibition
  • Working memory
  • Set shifting
  • Perseveration
انجمن روان‌پزشکی آمریکا (2000). ویراست چهارم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، تجدیدنظر شده (DSM-IV-TR). ترجمه محمدرضا نیک‌خو و هامایاک آوادیسیانس (1386). تهران: انتشارات سخن.##باباپور، ج؛ حکمتی، ع. و سودمند، م (1390). «مقایسه حافظه بصری و کلامی کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه/ بیش‌فعالی با کودکان سالم». فصلنامه روانشناسی دانشگاه تبریز، شماره 19: 21-1.##بارکلی، آر. و ماش، ای. جی. (1998). روانشناسی مرضی کودک. ترجمه حسن توزنده­جانی و همکاران (1384). تهران: انتشارات رشد.##توکلی، ج (1375). «بررسی همه‌گیرشناسی اختلالات رفتار ایذایی و کمبود توجه در دانش‌آموزان شهر گناباد». پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران.##جوانمرد، غ. س (1387).  «مطالعه بدکارکردی    لوب­های فرونتال در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی با استفاده از آزمون‌های نوروپسیکولوژیک و Q-EEG». پایان‌نامۀ دکتری علوم اعصاب شناختی، دانشگاه تبریز.##سرمد، ز؛ حجازی، ا. و بازرگان، ع (1388). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: انتشارات آگه.##عسگر پور، امیر (1388). «بررسی کارکردهای اجرایی در افراد وابسته به هرویین». پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت‌معلم.##قدیری، ف؛ جزایری، ع؛ عشایری، ح. و قاضی طباطبایی، م (1385). «نقایص کارکردی‌های اجرایی در بیماران اسکیزو ـ وسواسی». مجله تازه‌های علوم شناختی، شمارۀ 3: 24-11.##قصابی، ص؛ پور محمدرضای تجریشی، م. و میرزمانی، س.م (1388). «تأثیر آموزش خودآموزی کلامی بر کاهش نشانه‌های برانگیختگی در کودکان دارای اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی». فصلنامه روانشناسان ایرانی، شماره 19: 220-209.##لوریا، ا.ر (1376). زبان و شناخت. ترجمه حبیب اله قاسم‌زاده (چاپ سوم). تهران: انتشارات فرهنگان.##محمد اسماعیل، ا (1381). «بررسی اعتبار و روایی پرسشنامه CSI-4». مجله پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، شماره 3، 254-241.##مرادی، ع؛ هاشمی، ت، فرزاد، و؛ بیرامی، م. و کرامتی، ه (1388). «مقایسه اثربخشی خودتنظیمی رفتار  توجهی،  خودتنظیمی  رفتار انگیزشی و خود تعلیمی بر نشانه‌های اختلال بیش‌فعالی همراه با نقص توجه». فصلنامه علمی ـ پژوهشی روانشناسی دانشگاه تبریز، شماره 13، 212-191.##هادیان فر، ح (1379). «مقایسه اثربخشی سه روش درمانی در کاهش اختلال ADHD کودکان پسر دبستانی شهر شیراز». مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، دوره سوم، شماره‌های 1 و 2، 54-29.##هادیان فر، ح. و نجاریان، ب (1380). «آشنایی با درمان شناختی خودآموزی کلامی». فصلنامه تازه‌های روان‌درمانی، شماره 19 و 20: 79-67.##
 
 

Barkley, R. A. (1994). Impaired delayed responding: A unified theory of attention deficit/hyperactivity disorder. In DK Routh (Ed). Disruptive behavior disorders in childhood. New York: Plenum press.##Barkley, R. A. (1997). ADHD and nature of self-control. New York: Guilford Press.##Barkley, R. A. (1997). "Behavioral inhibition, sustained attention and executive functions: counstructing a unifying theory of ADHD". Psychological Bulletin. 121: 65-94.##Barkley, R. A. (2003). ADHD in children, adolescence and adults: Diagnosis, assessment and treatment. Papers presented at 5th annual National ADHD Conference. st. Louis, MO.##Barkley, R. A.; Fischer, M.; Smallish, L. & Fletcher, K. (2002). "The persistence of attention deficit/ hyperactivity disorder into young adulthood as a function of reporting source and definition of disorder". Journal of Abnormal Psychology. 111: 279–289.##Biederman, J.; Faraone, S.; Milberger, S.; Guite, J.; Mick, E.; Chen, L. et al. (1996). "A prospective 4-year follow-up study of attention-deficit hyperactivity and related disorders". Archives of General Psychiatry, 53: 437-446.##Claude, D. & Firestone, P. (1995). "The development of ADHD boys: A 12 year follow-up". Canadian Journal of Behavioral Science. 27: 226-249.##Dallnic, A.; Smith, S. W.; Brank, E. M. & Penfield, R. D. (2006). "Classroom-based cognitive-behavioral intervention to prevent aggression: Efficiency and social validity". Journal of School Psychology. 44: 123-139.##Dowson, J.H.; Mc Lean, A.; Bazanis, E.; Toone, B.; Young, et al. (2004). "Impaired spatial wprking memory in adults with attention deficit hyperactivity disorder: comparasion with performance in adults with borderline personality disorder and in control subjects". Acta Psychiatrica Scandinavica 11 (1): 45-54.##Faraone, S.V.; Biederman, J.; Spencer, T.; Wilnes, T.; Seidman, L.J.; Mick, E. et al (2000). "Attention deficit/ hyperactivity disorder in adults: An overview". Biological Psychology, 48: 9-20.##Geurts, H. M.; Verte, O.; Oosterlaan, J.; Roeyeres, H.; Sergeant, J. A. (2004). "How specific are executive functioning deficits in attention-deficit/hyperactivity disorder and autism". Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45: 836-854.##Ghallagher, R. & Balder, J. (2001). "The diagnosis and neuropsychological assessment of adult attention deficit/ hyperactivity disorder: scientific study and practical guidelines". Annual New York Academic science, 931: 148-171.##Hashemi, T.; Hekmati, I.; Machinchi, N. & Rezapour, Y. (2011). The effectiveness of self-instruction training in improvement of ADHD symptoms. 4th internatioal Conference of Cognitive scienc.##Johnson, M.H. (2005). Developmental cognitive neuroscience (2nd edit). U.S.A., U.K & Australia: Blackwell publishing Ltd.##Lahey, B. B.; Pelham, W. E.; Stein, M. A.; Loney, J.; Trapani, C.; Nugent, K. et al. (1998). "Validity of DSM-IV attention-deficit/hyperactivity disorder for younger children". Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry. 37 (7), 695-702.##Lara, C.; Fayyad, J.; Graaf, R.; Kessler, R. C.; Aguilar-Gaxiola, S.; Angermeyer, M. et al (2009). "Childhood Predictors of Adult Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: Results from the World Health Organization World, Mental Health Survey Initiative". Biological Psychiatry, 65:46–54.##Lezak, M.D.; Howieson, D.B. & Loring, D.W. (2004). "Neuropsychological assessment (4th Ed)". New York: Oxford University Press.##Liebert, R.M. & Spiegler, M.D. (1990). "Personality: an introduction to theory and research,. Sixth edition". Brooks-Cole press, California.##Marchetta, N.D.J.; Hurks, P. P.M.; Krabbendam, L. & Jolles, J. (2008). "Interference Control, Working Memory, Concept Shifting, and Verbal Fluency in Adults with Attention-Deficit/ Hyperactivity Disorder (ADHD)". Neuropsychology. 22 (1): 74-84.##Meichenbaum, D.H. (1986). Cognitive-behavioral modification: helping people to change (3rd ed). New York: Pergamon Press.##Miyake, A.; Friedman, N.P. et al (2000). "The Unitary and Diversity of Executive Function and Their Contribution to Complex Frontal Lobe Tasks. A Latent Variable Analysis". Cognitive Psychology 41: 49-100.##Pennington, B. F. & Ozzonoff, S. (1996). "Executive function and developmental psychopathology". Journal of Child Psychology and Psychiatry Allied Disciplines, 37: 51-87.##Russell J. (1997). Autism as an executive disorder. Oxford: Oxford University Press.##Shapiro, E.S.  & Cole, C.L.  (1994). Behavior chang in the classroom: self-management interventions. New York: Guilford Press.##Spreen, O. & Strauss, E. (1998). A Compendium of Neuropsychological Tests (2nd ed). Oxford University Press, Inc.##Verte, S.; Geurts, H. M.; Roeyers, H.; Oosterlaan, J. & Sergent, J.A. (2006). "The relationship of working memory, inhibition, and response variability in children psychopathology". Neuroscience Methods, 151: 5-14.##Young, S.; Morris, R.; Toone, B.; & Tyson, C. (2006). "Spatial working memory and stategy formation in adults diagnosed with Attention Deficit/Hyperactivity Disorder". Personality and Individual difference. 41: 653-661.##