با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن عصب روان‌شناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار روانشناسی کودکان استثنایی، دانشگاه علم و هنر یزد، ایران.

2 کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی کودک و نوجوان، دانشگاه علم و هنر یزد، ایران.

3 استادیار علوم اعصاب شناختی، دانشگاه علم و هنر یزد، ایران.

چکیده

مقدمه: پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی توان‌بخشی دوسا بر حافظه فعال شنیداری و حل مسئله‌ کودکان مبتلابه اختلال یادگیری خواندن دارای مشکل تمییز شنیداری بود. روش: برای این منظور از روش مطالعه شبه­آزمایشی از نوع پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل استفاده شد. جامعه‌ مورد نظر عبارت است از کلیه‌ کودکان مبتلابه اختلال یادگیری خواندن شهر اصفهان که دارای اشکال در تمییز شنیداری نیز باشند. از این جامعه 30 نفر به‌طور در دسترس انتخاب و سپس به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. پس از انجام پیش‌آزمون در دو گروه، گروه آزمایش طی 10جلسه 60دقیقه‌ای(هفته‌ای 2بار) تحت درمان توان‌بخشی دوسا قرار گرفتند و طی این مدت، گروه گواه در لیست انتظار بودند. سپس هر دو گروه، در پس‌آزمون و پیگیری مورداندازه‌گیری قرار گرفتند. برای گردآوری اطلاعات از پرسش‌نامه‌های حل مسئله هپنر(1982) و حافظه فعال دانیمن و کارپنتر(1980) استفاده شد. داده‌های پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد میانگین نمره حل مساله و حافظه کودکان گروه آزمایش بعد از جلسه درمانی افزایش معناداری داشته است. اما برای کودکان گروه کنترل تغییر معناداری مشاهده نشده است. نتیجه‌گیری: روش توان‌بخشی دوسا بر بهبود حافظه شنیداری و حل مسئله کودکان دارای اختلال همراه با مشکل تمییز شنیداری اثربخش است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of rehabilitation, using Dohsa-Hou, on auditory memory and problem solving in children with learning disorder and auditory discrimination problem

نویسندگان [English]

  • farangis demehri 1
  • LAYA KHAYAMBASHI 2
  • Mohsen Saeidmanesh 3

1 Assistant Professor of exceptional children psychology, Science and Arts University, Yazd, Iran.

2 M.A in clinical child psychology, Science and Arts University, Yazd, Iran.

3 Assistant Professor of neurocognitive science, science and arts university, Yazd, Iran.

چکیده [English]

Aim: The purpose of this study was to investigate the Effectiveness of rehabilitation, using Dohsa-Hou, on auditory memory and problem solving in children with learning disorder and auditory discrimination problem in Esfahan. Method: The research method was semi-experimental and study conducted in the form of a pretest-post-test with control group design. The target community of all children with learning disorder in Esfahan which has some forms of auditory discrimination problem. One of the centers of learning disabilities in Isfahan province was referred to the Center for New Immune Disorders, and then among those who had entry criteria, 30 individuals were selected through available sampling method and then randomly assigned into two groups of experimental and control. After doing the pretest in the two groups, the experimental group received 10 therapy sessions Dohsa-Hou rehabilitation, each lasting 60 minutes. Both groups were then subjected to post-test and follow-up. Data were collected using Hepner problem solving questionnaires(1982) and active memory of Dainiman and Carpenter(1980). Data were analyzed using covariance analysis.  Result: after rehabilitation sessions, the mean in problem solving and memory in experimental group significantly increase compared to their previous levels(p<0/001). In control group no significant difference was found.  Conclusion: rehabilitation, using Dohsa-Hou was effective in improving acoustic memory and problem solving in children with learning disorder and auditory discrimination problem.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dohsa-Hou rehabilitation
  • reading learning disorder
  • auditory memory
  • problem solving
  • auditory discrimination
ارغوانی­پیرسلامی، م؛ موسوی­نسب، س؛ خضری­مقدم، ن(1396). بررسی اثربخشی توانمند­سازی شناختی بر کارکردهای اجرایی(تغییر، به روز رسانی و بازداری) دانش­آموزان دارای اختلال یادگیری. فصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 5(8)، 206-222.
 اسدزاده، ح.(1383). حافظه فعال، فناوری آموزشی و یادگیری، مجموعه مقالات دومین سمینار فناوری آموزشی، تهران: دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.
اکبری­فر، ح؛ احمدی، الف؛ فتح­آبادی، ر؛ صالحی، ح(1398). اثربخشی توانبخشی شناختی مغز بر سرعت پردازش اطلاعات و دوره بی­پاسخی روانشناختی در کودکان با اختلال یادگیری خاص. فصلنامه علمی پژوهشی عصب روانشناسی. 5(19):41-52.
بابا­پور­خیر الدین، ج؛ رسول‌زاده طباطبایی، س؛ اژه‌ای، ج و فتحی­آشتیانی، ع(1382). بررسی رابطه بین شیوه‌های حل مسئله و سلامت روان‌شناختی دانشجویان، مجله روانشناسی دانشگاه تربیت مدرس، شماره 1(9).
پور­صدقی، الف؛ دادخواه، الف؛ عباسی، س؛ کنعانی، ز؛ ناظمیان، الف؛ دهقانی­زاده، س و مزیدی، م(1395). اثربخشی توان‌بخشی روانی(دوسا - هو) بر کیفیت خواب پسران 4 تا 12 سال مبتلابه فلج مغزی. طب مکمل، 6(2)(پیاپی19) ; 1511 - 1521. پور­کمالی، ط؛ یزدخواستی، ف؛ عریضی، ح و چیت‌ساز، الف.(1396). مقایسه‌ اثربخشی روش دوساهو و ماساژدرمانی در افزایش شادی، سازگاری اجتماعی، امید، کیفیت زندگی و سلامت روان بیماران مبتلابه پارکینسون. فصلنامه علمی- پژوهشی روانشناسی سلامت،6(22)،145-162.
پوشنه، ک؛ شریفی، ع و معتمد­یگانه، ن.(1394). اثربخشی مداخله بازتوانی شناختی رایانه­محور بر کارکرد‌های اجرایی و عملکرد حافظه فعال دانش‌آموزان با اختلال یادگیری ریاضی. روانشناسی افراد استثنایی, 5(20), 141-159.
تریمانی، م و سلیمانی، الف.(1392). اثربخشی توان بخشی بر کارکردهای اجرایی(حافظه کاری و توجه) و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی. مجله   ناتوانی­های یادگیری، 2(3)، 91-115.
خانجانی، ز؛ صالحی­مقدم، خ؛ عافی، الف.(1397). اثربخشی آموزش مبتنی بر بازتوانی شناختی در بهبود حافظه دیداری و شنیداری کودکان با اختلالات یادگیری همراه با بیش­فعالی و اختلالات یادگیری بدون بیش­فعالی، نشریه علمی آموزش و ارزیابی، 11(43)، 29-44.
دادخواه، الف؛ محمدخانی، الف؛ بنی­جمالی، ش و پیوسته­گر، م.(1393). اثر‌بخشی روش توان‌بخشی روانی دوسا بر رفتارهای کلیشه‌ای کودکان مبتلابه اتیسم. مطالعات روان‌شناختی, 10(2)، 7-26.
رادفر، ف؛ نجاتی، و، فتح‌آبادی، ج(1395). تأثیر توان‌بخشی شناختی بر حافظه کاری و روانی کلامی دانش­آموزان نارساخوان یک مطالعه تک­موردی. اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی(اندیشه و رفتار)(روانشناسی کاربردی)، 10(40)، 17 - 26.
راقبیان، ر؛ اخوان­تفتی، م و حجازی، الف(1395). بررسی اثربخشی برنامه طراحی‌شده بر اساس رویکردهای پرسش از نویسنده و درک خواندن سه­وجهی برافزایش درک خواندن دانش­آموزان.‎ مجله روانشناسی تربیتی5(1)، 125-141.
صدیق، ه؛ نیوشا، ب.(1396). تأثیر آموزش تمرینات هاتایوگا بر کارکردهای اجرایی(توجه و تمرکز و حافظه کاری) دانش‌آموزان دارای اختلال نوشتن. مجله مطالعات ناتوانی. ۷(1)،۵۴-۵۴.
مرادی، م؛ میربد، م(1399). اثربخشی آموزش برنامه دانش و مهارت فراشناخت جاگر بر مهارت­های عصب روانشناختی دانش­آموزان با اختلال یادگیری خواندن. فصلنامه علمی-پژوهشی عصب روانشناسی، 6(20): 17-30.
یزدخواستی، ف و شهبازی، م.(1391). بررسی تأثیر روش دوسا در کاهش علائم بیش­فعالی نقص توجه و افزایش مهارت‌های اجتماعی     دانش­آموزان مبتلابه بیش­فعالی و نقص توجه 6 تا 11 سال. پژوهش در علوم توان‌بخشی، 1(5)، 877-887.
Alloway, T. P.(2010). Working memory and executive function profiles of individuals with borderline intellectual functioning.Journal of Intellectual Disability Research, 54(5), 448-456.
Alloway, T. P., Wootan, S., & Deane, P.(2014). Investigating working memory and sustained attention in dyslexic adults. International Journal of Educational Research, 67, 11-17.
American Psychiatric Association.(2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Text Revision. Washington, DC:  American Psychiatric Association.
Baddeley, A.(2002). Is working memory still working?,European Psychologist. 7(2), 85-97.
 Basak, C., Boot, W. R., Voss, M. W., & Kramer, A. F.(2008). Can training in a real-time strategy video game attenuate cognitive decline in older adults?. Psychology and aging, 23(4), 765.
 Blair, C., & Razza, R. P.(2007). Relating effortful control, executive function, and false belief understanding to emerging math and literacy ability in kindergarten. Child development,78(2), 647-663.
Ciaramelli, E., Neri, F., Marini, L., & Braghittoni, D.(2015). Improving memory following prefrontal cortex damage with the PQRST method. Frontiers in Behavioral Neuroscience9, 211.
Dahlin, K. I. E.(2010). Effects of working memory training on reading in children with special needs. Read Writ, 24,479-491.
Freilich, R., & Shechtman, Z.(2010). The contribution of art therapy to the social, emotional, and academic adjustment of children with learning disabilities. The Arts in psychotherapy,37(2), 97-105.
Fujino, H.(2012). Effects of Dohsa‐hou relaxation on body awareness and psychological distress 1. Japanese Psychological Research54(4), 388-399.
Goldstein, S., Naglieri, J. A., Princiotta, D., & Otero, T. M.(2014). Introduction: a history of executive functioning as a theoretical and clinical construct. In Handbook of executive functioning(pp. 3-12). Springer, New York, NY.
Heppner, P.(1988). The problem solving inventory. Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press
Lim, M. H., Liu, K. P., Cheung, G. S., Kuo, M. C., Li, R., & Tong, C. Y.(2012). Effectiveness of a multifaceted cognitive training programme for people with mild cognitive impairment: a one-group pre-and posttest design. Hong Kong Journal of Occupational Therapy, 22(1), 3-8.
Mattison, R. E., & Mayes, S. D.(2012). Relationships between learning disability, executive function, and psychopathology in children with ADHD. Journal of Attention Disorders, 16(2), 138-146.
McMurran, M., Duggan, C., Christopher, G., & Huband, N.(2007). The relationships between personality disorders and social problem solving in adults. Personality and Individual Differences, 42(1), 145-155.
Milton, H.(2010). Effects of a computerized working memory training program on attention, working memory, and academics, in adolescents with severe ADHD/LD. Psychology journal, 1(14), 120-142.
Naruse,G.(1967) Psychological Rehabilitation of cerebral palsy: I.On relaxation behavior.Japanese Journal of Educational Social Psychology, 8,47-7.
Richard, B. A., & Dodge, K. A.(2003). "Social maladjustment and problem solving in school-aged children". Jornal of Counseling and Clinical psychology.
Sadock, B. J. Sadock, A. S., Sadock, P. R. B.(2012). Kaplan and Sadock comperehensive Text book of psychiatry Kindle Edition.
Schmeichel, B. J. & Demaree, H. A.(2010). Working Memory Capacity and Spontaneous Emotion Regulation: High Capacity Predicts Self- Enhancement in Response to Negative Feedback, Emotion, 10, 739-744.
Shaywitz S. E.(2010). Dyslexia(specific reading disability). In FD Burg et al., eds., Current Pediatric Therapy, 18th ed. Philadelphia: Saunders Elsevier.
Wass, S. V., Scerif, G., & Johnson, M. H.(2012). Training attentional control and working memory–Is younger, better?.Developmental Review, 32(4), 360-387.
 Watson, S. M., Gable, R. A., & Morin, L. L.(2016). The role of executive functions in classroom instruction of students with learning disabilities. International Journal of School and Cognitive Psychology, 3(167).