با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن عصب روان‌شناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار روانشناسی کودکان با نیازهای خاص، موسسه آموزش عالی دانش پژوهان پیشرو، اصفهان، ایران.

2 کارشناس ارشد روانشناسی کودکان با نیاز خاص، دانشگاه اصفهان، اصفهان،ایران.

چکیده

مقدمه: اختلال خواندن یکی از انواع رایج اختلال یادگیری است که به نقص در اکتساب مهارت­های خواندن اشاره دارد. هدف این تحقیق بررسی اثربخشی تمرین­های عملی عصب روانشناختی بر بهبود کارکردهای اجرایی و دامنه توجه دانش­آموزان با اختلال یادگیری خواندن بود. روش: طرح پژوهش از نوع نیمه ­تجربی با پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری بود. به این منظور از بین  دانش ­آموزان نارساخوان در شهر اصفهان در سال تحصیلی 98-99 با استفاده از روش نمونه­ گیری هدفمند و با توجه به ملاک­های ورود به پژوهش 30 دانش ­آموز انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش( 15 نفر) و کنترل( 15 نفر) گمارده شدند. برای جمع ­آوری داده­ها از مقیاس هوشی وکسلر کودکان ویرایش چهارم، آزمون عصب شناختی کولیج و آزمون توجه و تمرکز d2 استفاده شد. داده­ ها به روش تحلیل کواریانس با استفاده از spss-23 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته­ ها: تحلیل داده­ ها نشان داد که آموزش تمرین­ های عصب روانشناختی بر بهبود کارکردهای اجرایی و دامنه توجه دانش ­آموزان نارساخوان موثر است(p<0/01). تمرین­های عملی عصب روانشناختی می­ تواند رویکرد درمانی موثری در جهت بهبود کارکردهای اجرایی و دامنه توجه دانش ­آموزان نارساخوان باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Neuropsychological Practical Exercises on Improvingexecutive Functions and Attention Spanin Students with Dyslexia

نویسندگان [English]

  • mohammad reza moradi 1
  • mahboobeh kiany 2

1 Assistant professor of psychology, DaneshpajoohanPishro institute of Higher Education, Isfahan. Iran.

2 . M.A of Exeptional Psychology, University of Isfahan. Isfahan, Iran.

چکیده [English]

.Aim: one type of learning disorder is Dyslexia which refers to the defect in the acquisition of a person's reading skills.The purpose of this study was to investigate the effectivenessofNeuropsychological Practical exercises on Improving executive functions and attention span in Students with Dyslexia. Method: this semi experimental study carried out with pre-test post-test design with control group.Accordingly, using the purposive sampling method, from among dyslexic students of the fourth grade primary schools in Isfahan in 2019-2020, 30 students were selected regarding assigned inclusion criteria and then, and they were assigned randomly into experimental (15participants) and control(15 participants) groups.For data collection, the fourth edition of the Wechsler Intelligence Scale for children (WISC-IV), Neurological questionnaire of Coolidge and Test of Attention & Concentration were used. Data were analyzed using MANCONA and using SPSS software version 23. Findings:Data analysis showed that Neuropsychological Practical exercises is effective in improving executive functions and attention span of dyslexic students (p<0.01). Conclusion: Neuropsychological Practical exercises can be an effective therapeutic approach to improve the executive functions and attention span of dyslexic students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Neuropsychological
  • Executive Functions
  • Reading Learning Disability
  • Attention
امینایی، ف؛ موسوی نسب، م.(1393).مقایسه کارکردهای اجرایی دانش آموزان دارای اختلال خواندن با دانش ­آموزان عادی. فصلنامه  تازه­ های علوم شناختی. 16(3)،61-53.
انجمن روان­پزشکی آمریکا.(2013). راهنمایی تشخیصی و آماری اختلال های روانی (DSM-5)،ترجمه رضاعی ف.(1393)، تهران انتشارات ارجمند.
ادلمن، ج.(1387). زبان و آگاهی. تهران، انتشارات نیلوفر.
بیرامی، م؛ موحدی، ی؛ عبدیان، ه؛ اسماعیلی، س. (1397). تاثیر توانبخشی نوروسایکولوژیکی از طریق نرم­افزار بر عملکرد توجه مستمر در دانش ­آموزان با ناتوانی یادگیری خواندن . فصلنامه علمی عصب­روانشناسی. 4(12)، 141-152.
حمیدی، ف؛ فیاض بخش، م.(1395). اثربخشی حافظه فعال بر بهبود و مهارت خواندن دانش­آموزان نارساخوان. فصلنامه آموزش و ارزیابی، 9، 35،35-13 .
دهقانی، ی؛ مرادی، ن.(1399).تاثیر آموزش حافظه فعال بر برنامه­ ریزی و انعطاف­پذیری شناختی دانش ­آموزان با اختلال یادگیری خاص،1، 101 تا 120.
رنجبر، م؛ بشرپور، س؛ صبحی­ قراملکی، ن؛ نریمانی، م.(1398). مقایسه اثربخشی  توان­بخشی شناختی رایانه­ ای و تمرین­های عملی عصب روانشناختی بر بهبود حافظه کاری و توجه پیوسته دانش­ آموزان نارساخوان، فصلنامه روانشناسی افراد استثنایی، 34، 111تا 135.
رینر،کیث؛ پولاچگ، الکساندر(1387). روانشناسی خواندن، مرکز نشر دانشگاهی تهران.
زیدآبادی­نژاد، ف؛ ملک­پور، م؛ فرامرزی، س؛   تقی­پورجوان، ع.(1392). اثربخشی آموزش مهارت­های روانی- حرکتی بر کارکردهای اجرایی کودکان پیش­دبستانی دارای اختلالات یادگیری غیرکلامی. تازه­های علوم شناختی، 15، 32 تا39.
سادوک، بنیامین؛ سادوک، ویرجینیا؛ روئیز، پدرو.(1395). کاپلان و سادوک. خلاصه روانپزشکی (علوم رفتاری، روانپزشکی بالینی). جلد سوم. ترجمه فرزین رضاعی. انتشارات ارجمند. (تاریخ انتشار به زبان اصلی: 2015 ).
شیخ­الاسلامی، ع؛ بخشایش، ع؛ برزگر­بفروئی، ک؛ مرادی­ عجمی، و(1395).تاثیر آموزش حافظه فعال بر عملکرد خواندن و ظرفیت حافظه در دانش ­آموزان ناتوانی خواندن، مجله روانشناسی بالینی،2، 1تا34.
عابدی، الف؛ قوام، ع (1386). روانشناسی و آموزش کودکان با نقص توجه / بیش ­فعالی.اصفهان : نشر نوشته.
عابدی، م؛ صادقی، الف و ربیعی، م.(1386). رواسازی و اعتباریابی چهارمین ویرایش مقیاس هوش وکسلر کودکان. مجله­ روانشناسی تحولی. 7(28): 377-386.
عابدی، الف؛ کاظمی، ف؛ شوشتری، م.(1392).اثربخشی آموزش حرکات ورزش ایروبیک بر بهبود کارکردهاب اجرایی و توجه کودکان با ناتوانی­هایی یادگیری عصب روانشناختی، مجله ناتوانی­های یادگیری، 4، 38 تا54 .
علیزاده، ح .(1384). اختلال نقص توجه/ بیش ­فعالی.تهران: انتشارات رشد.
علیزاده، ح؛ زاهدی­ پور، م .(1383). کارکردهای اجرایی در کودکان با و بدون هماهنگی رشدی. تازه­های علوم شناختی، 6، 3، 1-15.
کیانی،م؛ عابدی، ا.(1398). عصب روانشناسی خواندن. دومین همایش بین­ المللی افق­های نوین در علوم پایه و فنی و مهندسی، تهران، انجمن افق نوین علم و فناوری.
مرادی، م؛ میربد، م . (1399). اثربخشی آموزش برنامه دانش و مهارت فراشناخت جاگر بر مهارت­های عصب روانشناختی دانش­ آموزان با اختلال یادگیری خواندن. فصلنلمه علمی عصب روانشناسی. 6(1). 17-30.
نریمانی، م؛ سلیمانی،الف.(1392). اثربخشی توانبخشی شناختی بر کارکردهای اجرایی)حافظه کاری و توجه( و پیشرفت تحصیلی دانش ­آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی. مجله ناتوانی­ های یادگیری. 2 (3)، 91-115.
نظری، م؛ جنگی، ش؛ شیرآبادی، ع(1392).مقایسه توجه متمرکز در کودکان دچار ناتوانی ­های یادگیری و عادی. فصلنامه روانشناسی بالینی. 5(4)، 17-28.
یارمحمدیان، الف؛ قمرانی، الف ؛سیفی، ز؛ ارفع، م(1394). اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی بر حافظه، عملکرد خواندن و سرعت پردازش اطلاعات  دانش ­آموزان نارساخوان. ناتوانی­ های یادگیری. 4 (4) 117-101.
Abduh,B.Tahar,M.(2018).The Effectiveness of Brain Gym and Brain Training Intervention on Working Memory Performance of Student With Learning Disability.Journal of ICSAR,2,105-111.
Amanda ,R.ArtiaTarkar,Hector,M.Contreras-Mora. Joseph,J .Loturco .R(2017). Deficts in Learning and memory in mice with a mutation othe candidate dyslexia susceptibility DYX1C1.ELSEVIR.
Audiffren, M., Tomporowski, P. D &Zagrodnik, D. (2009). Acute aerobic exercise and information processing: Modulation of executive Control in a Random Number Generation task Acta Psychologica,132 , 85–95.
Bagheri, F. (2012). Test of Attention & Cncentration.d2. one edition, Tehran: arjmandpub, 5-130.
Baker., A. Hill., S. (2017). Investigating Student Resistance and Student Perceptions of Course Quality and Instructor Performance in a Flipped Information Systems Classroom.Information Systems Education Journal, 15, 17-26.
Bathelt,J. Holmes,J.Astle,D.E. (2019). Data-driven Subtyping of executive function-related behavioral problems in children.Journal of the American Academy of child & Adolescent Psychiatry,57, 252-262.
Caplan, B., Kreutzer, J. S., & DeLuca, J. (2018).Encyclopedia of Clinical Neuropsychology; With 230 Figures and 197 Tables. Second Ed. Springer International Publishing, 3371-3375.
Campen,C. A.N., Segers,E . &Verhoeven,L. (2019).Modality and redundancy effects, and their relation to executive function in children with Dyslexia.Research in Development Disabilities,90, 41-50.
Chambrier, A, F., &Zesiger, P.(2018). Is a fact retrieval deficit the main characteristic of children with mathematical learning disabilities? ActaPsychologica, 190: 95-102.
Coolidge, F. M., Thede, L.L., Stewart, S.E., & Segal, D. L. (2002). The Coolidge personality and neuropsychological inventory for children (CPNI). Behavior Modification, 26(4): 550-566.
Dawson,P.,Guare,R.(2004).Executive skills in children and adolescent: A parctical guide to assessment and intervention.NewYork:Guilford Press.
Decker, M. M., Buggey, T., (2014).Using Video Self- and Peer Modeling to Facilitate Reading Fluency in Children with Learning Disabilities. Journal of Learning Disabilities, 47, 167–177.
Dehn, M. J.(2008). Working memory and academic learning: assessment and intervention. New Jersey: Wiley.
Fenwick, M .E.,Kubas,H,A..Witzke,J.W., Fitzer,k,R., Millerr, & et al.(2016). Neuropsychological Profiles of Written Expression Learning disabilities determind by concordance-discordance model criteria. Applied Neuropsychology child , 5,83-96.
Gashj, V,.Oberer, N,.Mast, F,.w.,& ROEBER, C,. M.(2019).Individual differences in basic numerical skills: The role of executive function and motor skills. Journal of Experimental chilPsychology , 182, 187-195.
Georgiou, G. K., & Das, J. P.(2016). What component of executive functions contributes to normal and impaired reading comprehension in young adults? Research in developmental disabilities, 49, 118-128.
Gupta, P., & Sharma, V. (2017). Working Memory and Learning Disabilities: A Review. International Journal of Indian Psychology, 4(4), 111-121.
Heth, I., &Lavidor, M. (2015).Improved Reading Measures in Adults With Dyslexia Following Transcranial Direct Current Stimulation Treatment.Neuropsychologia, 70,107-113.
Johnson,M. H.Developmental Cognitive Neurosience.(1997) Cambridge,MA: Blackwall Publisher.
OATES,J.D.Grayson,A(2004). Cognitive and Language development in children .oxpord: Blackwall Publisher.
Kamala, R. (2014).Multisensory Approach to Reading Skills of Dyslexia Students.IOSR Journal ofHumanities and Social Science, 19. 5, 32-34.
Khoddami N, Abedi A, Atashpour H. (2011).The effect of working memory and metacognition training on academic function of female students with mathematics learning disabilities.Knowl Res Appl Psychol. 12(1): 45-53. [Persian].
Marazik, M., Naida ,D.,Barza, C.,Kobitowich ,T., &shergill,s. (2012). King DevickComputeriedneuroconaitive test scares in professional football playes with learning and attentional disabilities. Journal of the Neurological Sciences. ,399: 140-143.
McCloskey, G,. Perkins, L,.Divner, B. (2009). Assessment and Intervention for Executive Function Difficulties. New York: Routeledge Press.
Meltzer, L. (Ed.) (2007). Executive function ineducation: From theory to practice. New York:Guilford Press.
Semrud_clikeman, M.(2005).Neuropsychological. Aspect for Evaluating Disabilites.Journal of Learning Disabilities.38,563-568.
Shaywitz S. E. (2010). Dyslexia (specific reading disability). In FD Burg et al., eds., Current Pediatric Therapy, 18th ed. Philadelphia: Saunders Elsevier.
Swanson, H. L., &Jerman, O. (2006). Math Disabilities: A Selective Meta-Analysis Of The Literature. Review of Educational Research, 76(2), 249-274.
Smith-Spark, J. H., Henry, L. A., Messer, D. J., Edvardsdottir, E., &Zięcik, A. P. (2016). Executive Functions In Adults With Developmental Dyslexia. Research in developmental disabilities, 53, 323-341.
Tolin, D. F.(2019). Inhibitory learning for anxiety-related disorders.Cognitive and ehavioral Practice, 26(1): 225-236.
Westwood, P.(2004). Learning and learning difficulties: a handbook for teachers. Camberwell, Vic.: ACER Press.
Zagian M. (2011).The effectiveness of working memory training on reading performance improvment of students with reading disabilities in third grade [Dissertation]. Isfahan, Iran: University of Isfahan.. [Persian]. neuromarketing/pushing-the-buy-button.
Wolfe, J. M. )2000), Visual attention., 335–386, Retrieved from http://scholar.google.com/scholar?hl=en&btnG=Search&q=intitle:Visual+Attention#6
Wolfe, J. M., & Horowitz, T. S. )2004), What attributes guide the deployment of visual attention and how do they do it? Nature reviews, Neuroscience, 5)6), 495–501. doi:10.1038/nrn1411.