با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن عصب روان‌شناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی،کرج، ایران.

2 دانشجوی دکتری روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج، ایران.

چکیده

هدف: این مطالعه به دنبال تعیین اثربخشی نوروفیدبک برکیفیت خواب و اضطراب افراد در دوران کرونا بود. روش: جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه مراجعه کنندگان مراکز مشاوره وروانشناسی منطقه 5 تهران در سال 1399 بود. در پژوهش حاضر، جهت انجام نمونه‌گیری، تعداد 18 نفر به صورت دردسترس از مرکز مشاوره روانشناسی ندای درون انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. شرکت‌کنندگان با مقیاس کیفیت خواب پیترزبورگ (1989) پرسشنامه اضطراب بک (1988) مورد ارزیابی قرار گرفتند. سپس شرکت‌کنندگان گروه آزمایش طی 15 جلسه یک ساعته تحت درمان نوروفیدبک قرار گرفتند و گروه کنترل هیچ آموزشی را دریافت نکردند. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد تفاوت بین گروه کنترل و آزمایشی در مولفه‌های کیفیت ذهنی خواب، اختلالات خواب، داروهای خواب آور و اختلال عملکرد روزانه موثر بوده و به عبارت دیگر درمان نروفیدبک باعث کاهش نمرات این مولفه‌ها شده است، ولی این درمان بر سایر مولفه‌ها اثر ‌معنی‌داری نداشت و همچنین مقدار نمرات اضطراب در پس آزمون گروه آزمایشی به شکل ‌معنی‌داری کاهش یافت.نتیجه‌گیری: با توجه به اثربخشی درمان نوروفیدبک بر افزایش کیفیت خواب و کاهش اضطراب افراد، می‌توان در قالب برنامه‌های درمانی به طور کاربردی از این روش درمانی در شرایط کرونا استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

the effectiveness of neurofeedback on sleep quality and anxiety in people with coronary artery disease

نویسندگان [English]

  • Alireza shokrgozar 1
  • yasamin nekoonam 2
  • Farkhondeh Nikkhah 2

1 Faculty of Educational Sciences and Psychology, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran.

2 PhD student in Psychology, Islamic Azad University, Karaj Branch, Karaj, Iran.

چکیده [English]

anxiety in people with coronary artery disease. Method: The statistical population of the present study was all patients referred to counseling and psychology centers in Tehran Region 5 in 2020. In the present study, 18 people were randomly selected from Nedaye Daroon Psychological Counseling Center and placed in two experimental and control groups. Participants were assessed using the Petersburg (1989) Beck Anxiety Inventory (1988) Sleep Quality Scale. The participants in the experimental group were then treated with neurofeedback for 15 one-hour sessions and the control group did not receive any training. Data were analyzed using analysis of covariance. Results: The results showed that the differences between the control and experimental groups were effective in the components of sleep quality, sleep disorders, sleeping pills, and daily dysfunction. In other words, neurofeedback therapy reduced the scores of these components, but this treatment had an effect on other components. Was not significant and also the number of anxiety scores in the post-test of the experimental group decreased significantly. Conclusion: Considering the effectiveness of neurofeedback therapy on increasing the quality of sleep and reducing anxiety in individuals, this treatment can be used in the form of treatment programs in coronary conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Neurofeedback
  • Sleep quality
  • Anxiety
اورکی، م؛ درتاج، ا؛ مهدی‌زاده، ا. (1395). بررسی اثربخشی درمان نوروفیدبک بر افسردگی، اضطراب، استرس و دردهای شکمی بیماران مبتلا به دردهای شکمی روان‌تنی مزمن. عصب روانشناسی، 2(3پیاپی6): 60-45.
حجه‌فروش، ا؛ فروزنده، ا؛ میرحسینی، ح؛ عابدی، ا. (1397). مقایسه تأثیر نوروفیدبک و نوروفیدبک به همراه آموزش والدگری بارکلی بر ابعاد توجه و ادراک شنیداری کودکان با اختلال نقص توجه ـ بیش‌فعالی. ابن‌سینا، 3(25): 150-142.
حیدری، ع‌ر؛ احتشام زاده، پ؛ مرعشی، م.(1389). رابطه شدت بی­خوابی، کیفیت خواب، خواب آلودگی و اختلال در سلامت روان با عملکرد تحصیلی در دختران. فصلنامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ، 1(4): 65-76.
خدابخشی کولایی،آ. (1399). زندگی در قرنطینه خانگی: واکاوی تجارب روان‌شناختی دانشجویان در همه‌گیری کووید-19. مجله طب نظامی، 22(2): 138-130.
خوش سرور س. (1396). تعیین اثربخشی نوروفیدبک در کاهش اضطراب و شدت علائم بیماران با سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS). مجله مطالعات علوم پزشکی، ۲۸ (۱۰): ۶۴۷-۶۵۸
سعیدی،ح. (1398). بررسی اثربخشی نوروفیدبک بر کیفیت خواب و شدت بی‌خوابی در بیماران مبتلا به اختلال خواب، پنجمین کنفرانس بین‌المللی پژوهش در روانشناسی، مشاوره و علوم تربیتی.
شریعتی، ک؛ یوسفی، ف؛ همتی ثابت، ا. (1396). مقایسه اثربخشی روش‌های درمانی نوروفیدبک و کاهش استرس مبتنی بر حضور ذهن بر اختلال اضطراب اجتماعی. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، ۴ (۱): ۵۱-۶۵
علیزاده، گ؛ رسول کرد نوقابی، ر؛ خسرو، ر؛ قلی‌زاده، ز. (1396). تأثیر نوروفیدبک با امواج آلفای بالا بر کارکردهای اجرایی دانشجویان دختر دانشگاه کردستان با نشانگان فرسودگی تحصیلی و علایم افسردگی. مطالعات روان‌شناسی بالینی، 30(8): 188-163.
فرهادی نسب، ع؛ عظیمی، ح. (1387). بررسی الگو و کیفیت ذهنی خواب در دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان و ارتباط آن با صفات شخصیتی. مجلۀ علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان، 15(1):11-15.
Alkoby O, Abu-Rmileh A, Shriki O, Todder D. (2018). Can We Predict Who Will Respond to Neurofeedback? A Review of the Inefficacy Problem and Existing Predictors for Successful EEG Neurofeedback Learning. Neuroscience, 378(15):155- 64.
AndersonRM, Heesterbeek H, Klinkenberg D, Hollingsworth TD. (2020). How will country-based mitigation measures influence the course of the COVID-19 epidemic? The Lancet, Published online.
Angelakis E, Stathopoulou S, Frymiare JL, Green DL, Lubar JF, Kounios J. (2007). EEG neurofeedback: A brief overview and an example of peak alpha frequency training for cognitive enhancement in the elderly. Clinical Neuropsychologist, 21(1): 110- 29.
Beck AT, Epstein N, Brown G, Steer RA. (1988). An inventory for measuring clinical anxiety: Psychometric properties. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 1988;56(6):893-
Berger AM, Parker KP, Young-McCaughan S, Mallory GA, Barsevick AM, Beck SL. (2005). Sleep wake disturbances in people with cancer and their caregivers: state of the science. Oncol Nurs Forum. 32(6):E98–126.
Brooks SK, Webster RK, Smith LE, Woodland L, Wessely S, Greenberg N, Rubin GJ. (2020). the psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence. The Lancet.395(10227): 912– 920.
Buysse DJ, Reynolds Iii CF, Monk TH, Berman SR, Kupfer DJ. (1989). The Pittsburgh sleep quality index: A new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatry Research, 28(2): 193-213.
Cattell RB, Scheier IH. (1958). The nature of anxiety: A review of thirteen multivariate analyses comprising 814 variables. Psychological Reports4(3), 351-388E.
Chekroud SR, Gueorguieva R, Zheutlin AB, Paulus M., Krumholz HM, Krystal JH, Chekroud AM. (2018). Association between physical exercise and mental health in 1·2 million individuals in the USA between 2011 and 2015: A cross-sectional study. The Lancet Psychiatry, 5(9), 739–746.
Costa MA, Gadea M, Hidalgo V, Perez V, Sanjuan J. (2016). An effective Neurofeedback training, with cortisol correlates, in a clinical case of anxiety. Universitas Psychologica, 15(5): 3-10. 26.
Day T, Park A, Madras N, Gumel A, Wu J. (2006). When Is Quarantine a Useful Control Strategy for Emerging Infectious Diseases? American Journal of Epidemiology, 163(5): 479–485.
Gruzelier J. (2009).  A theory of alpha/theta neurofeedback, creative performance enhancement, long distance functional connectivity and psychological integration. Cognitive Process, 10(1): 101-9
Hammond DC. (2007). What is neurofeedback? Journal of Neurotherapy, 10(4):25-36.
Hasanzadeh H, Alavi K, Ghalebandi MF, Yadolahi Z, Gharaei B, Sadeghikia G. (2008). Sleep quality in Iranian drivers recognized as responsiblefor severe road accidents. Mental Health Research Center; 6(2): 97-107.
Hosseini MH, Pritchard-Berman M, Sosa N, Ceja AA, Kesler SR. (2016). Task-based neurofeedback training: a novel approach toward training executive functions. Neuroimage; 134:153-9.
Irish LA, Kline CE, Gunn HE, Buysse DJ, Hall MH. (2015). The role of sleep hygiene in promoting public health: A review of empirical evidence. Sleep Medicine Reviews, 22: 23–36.
Keskin N, Kilicoglu A. (2009). Relationship between Estradiol level and sleep quality in healthy women. Frat Tip Dergisi: 14: 193-5.
Liu X, Kakade M, Fuller CJ, Fan, B., Fang, Y., Kong, J., Guan, Z., & Wu, P. (2012). Depression after exposure to stressful events: Lessons learned from the severe acute respiratory syndrome epidemic. Comprehensive Psychiatry, 53(1): 15–23
Lyall LM, Wyse CA, Graham N, Ferguson A, Lyall DM, Cullen B, Celis Morales CA, Biello SM, Mackay D, Ward J, Strawbridge RJ, Gill JMR, Bailey MES, Pell JP, Smith DJ. (2018). Association of disrupted circadian rhythmicity with mood disorders, subjective wellbeing, and cognitive function: A cross-sectional study of 91 105 participants from the UK Biobank. The Lancet Psychiatry, 5(6): 507–514.
Luctkar-Flude M. Groll D. Tyrman J. (2017). Using neurofeedback to manage long-term symptoms in cancer survivors: Results of a survey of neurofeedback providers. European Journal of Integrative Medicine, 12(6): 172-6
Meijer A, Habekothe T, Wittenbore V. (2009). Time in bed, quality of sleep and school function children. Eruopean sleep research society, 9:145-153.
Mennella R, Patron E, Palomba D. (2017). Frontal alpha asymmetry neurofeedback for the reduction of negative affect and anxiety. Behaviour Research and Therapy, 92(5): 32-40.
Monastra VJ, Monastra DM, George S. (2002). The effects of stimulant therapy, EEG biofeedback, and parenting style on the primary symptoms of attention defict/hyperactivity disorder. Applied Psychophysiology and Biofeedback, 27: 231- 49.
Raymond J, Varney C, Parkinson LA, Gruzelier JH. (2005). The effects of alpha/theta neurofeedback on personality and mood. Cognitive Brain Resm, 23(2): 287-92
Sayala S, Sala JB, Courtney SM. (2006). Increased neural efficiency with repeated performance of a working memory task is information-type dependent. Cereb Cortex; 16(5):609- 17.
Sokhadze TM, Cannon RL, Trudeau DL. (2008). EEG biofeedback as a treatment for substance use disorders: Review, rating of efficacy, and recommendations for further research. Applied Psychophysiology Biofeedback, 33(1):1-28.
Tan G, Thornby J, Hammond DC, Strehl U, Canady B, Arnemann K, et al. (2009). Meta-analysis of EEG biofeedback in treating epilepsy. Clinical EEG and Neuroscience, 40(3):173–9.
Wang G, Zhang Y, Zhao J, Zhang J, Jiang F. (2020). Mitigate the effects of home confinement on children during the COVID-19 outbreak. The Lancet; 395: 945-947.
World health Organizations. (2020). Coronavirus disease 2019 (COVID-19) Situation Report–65. 25 March. 2020.
Wu P, Liu X, Fang Y, Fan B, Fuller CJ, Guan Z, Yao Z, Kong J, Lu J, Litvak IJ. (2008). Alcohol Abuse/Dependence Symptoms Among Hospital Employees Exposed to a SARS Outbreak. Alcohol and Alcoholism, 43(6): 706–712.