عصب روان شناسی

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن عصب روان‌شناسی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

تاثیر توانبخشی شناختی مبتنی بر تکالیف تعادلی-شناختی از راه دور بر بهبود کارکردهای اجرایی و کاهش علائم رفتاری کودکان دارای اختلال نقص توجه و بیش فعالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی کودک و نوجوان، دانشگاه علم و هنر، یزد ایران.

2 دانشیار گروه روانشناسی‌، دانشگاه علم و هنر، یزد ایران.

3 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه علم و هنر، یزد ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر توانبخشی شناختی مبتنی بر تکالیف تعادلی-شناختی از راه دور بر بهبود کارکردهای اجرایی و کاهش علائم رفتاری کودکان دارای ADHD بود. طرح نیمه آزمایشی، از نوع پیش آزمون- پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش کلیه کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی 8 تا 12 سال بودند که با روش نمونه گیری در دسترس 30 نفر انتخاب و با جایگزینی تصادفی در دو گروه آزمایشی(15نفر) و کنترل(15 نفر) جایگزین شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه کانرز نسخه والدین (1960)، پرسشنامه مشکلات رفتاری کوای و پترسون (1987)، کارکرد اجرایی بریف (2000) بود. گروه آزمایش به مدت 10 جلسه 45 دقیقه ای در قالب هفته ای دو جلسه، با استفاده از بسته توانبخشی شناختی مبتنی بر تکالیف تعادلی-شناختی باران آموزش داده شد ولی گروه کنترل مداخله ای دریافت ننمودند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره (MANCOVA) برای اندازهگیری اثربخشی توانبخشی شناختی از راه دور با بهره گیری از نرم افزار SPSS-26 انجام گردید. یافته‌ها نشان داد که توانبخشی شناختی از راه دور مبتنی بر تکالیف تعادلی-شناختی (952/82F= و سطح معناداری کوچک‌تر یا مساوی (0.05) تاثیر معناداری بر مولفه کارکردهای اجرایی دارد. همچنین یافته‌ها نشان داد که توانبخشی شناختی از راه دور مبتنی بر تکالیف تعادلی-شناختی (829/57F= و سطح معناداری کوچک‌تر یا مساوی (0.05) تاثیر معناداری دارد. بنابراین نتیجه‌گیری شد که توانبخشی شناختی مبتنی بر تکالیف تعادلی-شناختی از راه دور بر بهبود کارکردهای اجرایی و کاهش علائم رفتاری کودکان دارای اختلال نقص توجه و بیش فعالی تاثیر دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Remote Cognitive-Equilibrium Tasks based Cognitive Rehabilitation on Improving Executive Functions and Reducing Behavioral Symptoms of Children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder

نویسندگان [English]

  • sara rahnama 1
  • Mohsen Saeidmanesh 2
  • Farangis Demhari 3

1 MSc student in clinical child psychology, Science and Arts University, Yazd, Iran.

2 Assistant professor in psychology, Science and Arts University, Yazd, Iran.

3 Assistant professor in psychology, Science and Arts University, Yazd,.

چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the Effectiveness of remote cognitive-equilibrium tasks based cognitive rehabilitation on improving executive functions and reducing behavioral symptoms of children with ADHD. The present study was a semi-experimental, pre-test-post-test type with a control group. The statistical population of the included all children with attention ADHD aged 8 to 12 years. Using available sampling method, 30 children with ADHD were selected and replaced in two experimental (15people) and control (15people)groups using random replacement method. The research tools included Connors questionnaire for parents (1960), Quay and Patterson behavioral problems questionnaire (1987), brief executive function questionnaire (2000). The experimental group was trained for 10 sessions of 45 minutes in the format of two sessions a week, using the cognitive rehabilitation package based on balance-cognitive tasks of Baran, but the control group did not receive any intervention. Data analysis was done using (MANCOVA) to measure the effectiveness of remote cognitive rehabilitation using SPSS-26. The findings showed that remote cognitive rehabilitation based on balance-cognitive tasks (F = 82.952) and a significance level smaller than (0.001) has a significant effect on the component of executive functions. Also, cognitive rehabilitation through The round based on balance-cognitive tasks (F = 57.829) and the significance level is less than (0.001)) has a significant effect. Therefore, it was concluded that remote cognitive rehabilitation based on balance-cognitive tasks improves executive functions and reduces symptoms. The behavior of children with ADHD is affected.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cognitive Rehabilitation
  • Cognitive-Euilibrium Tasks
  • Executive Functions
  • Behavioral Symptoms
  • ADHD
مراجع
اهرمی، ر.، شوشتری، م.، گلشنی منزه، ف.، کمرزرین، ح. (۱۳۹۰). اثربخشی آموزش دقت بر توانایی خواندن دانش آموزان نارساخوان دختر پایه سوم ابتدایی شهر اصفهان، فصلنامه روانشناسی افراد استثنایی، ۱(۳)، ۱۵۲-۱۳۹.
بدری بگه جان، س.، محمدی فیض آبادی، ع.، شریفی درآمدی، پ.، فتح آبادی، ر. (1399). اثربخشی توانبخشی شناختی رایانه محوربر کارکردهای اجرایی کودکان مبتلا به اختلال اُتیسم با عملکردبالا. نشریه توانمندسازی کودکان استثنائی 1(33):52-41.
برحق طلب، ا.، عسگری، پ.، نادری، ف.، حیدری، ع. (1397). اثر توانبخشی شناختی بر عملکردهای اجرایی (حافظه و حل مسئله) کودکان دارای اختلال نقص توجه-بیش فعالی، مجله طب توانبخشی، 2(3)، 23-45.
جعفری، ر.، بافنده، ح. (1399). اثربخشی توانبخشی شناختی بر کاهش علایم اضطراب فراگیر و الگوی امواج مغزی در بیماران مبتلا به اختلال اضطراب. پژوهش توانبخشی در پرستاری، 7(1)؛ 66-74.
سادوک، ج.، سادوک، و و روییز، پ. (2015) خلاصه روانپزشکی، ترجمه فرزین رضاعی (1395). انتشارات ارجمند.
سیدمحمدی،ح.ر.، احتشام زاده، پ.، حافظی، ف.، پاشا، ر.، مکوندی، ب. (1398). اثربخشی توانبخشی شناختی پس از دارودرمانی بر کارکردهای اجرایی مغز و علائم رفتاری کودکان مبتلا به اختلال ADHD شهر اهواز. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، ۶ (۳) :۱۰۲-90.
شهابی، ز. (1392). بررسی مقایسه‌ای کارکردهای اجرایی مغز دانش آموزان دبستانی و تعیین رابطه کارکردهای اجرایی با حیطه‌هایی از آسیب‌های روانی (اختلال افسردگی، اختلال کم توجهی – بیش فعالی، اختلال یادگیری، اختلال سلوک، اختلال وسواس– بی‌اختیاری) در دو جنس. پایان‌نامه دکتری چاپ نشده: دانشگاه الزهرا، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.
شهیمی، س.، یوسفی، ف. (1394). ویژگی‌های روانسنجی چک لیست تجدید نظر شده مشکلات رفتاری کوای و پترسون. مجله روان پزشکی و روان شناسی بالینی ایرانی.13(4)،358-354.
ضیاءبخش، م.، شریفی، م.، فتح آبادی، ج.، نجاتی، و. (1399). مقایسه اثربخشی روش توانبخشی شناختی با روش نوروفیدبک در دانش آموزان دارای اختلال کاستی توجه. دستاوردهای روانشناختی (علوم تربیتی و روان شناسی، 27، 1(22)، 192-167.
عاشوری، م.، تاج ور رستمی، ا. (1399). تأثیر برنامه توانبخشی شناختی مبتنی بر حافظه بر کارکردهای اجرایی دانش آموزان با آسیب شنوایی. طب توانبخشی، 9(1)، 226-232.
عبدالمحمدی، ک.، علیزاده، ح.، غدیری، ف.،  طیبلی، م.، فتحی، ا. (1396). بررسی ویژگی‌های روانسنجی پرسشنامه درجه‌بندی رفتاری کارکردهای اجرایی (بریف) درکودکان 6 تا 12 سال. مجله اندازه گیری تربیتی. 30(2)، 135 – 15.
عزیزی، ا.، میردریکوند، ف.، سپهوندی، م.ع. (1399). مقایسه تأثیر توانبخشی شناختی, نوروفیدبک و بازی درمانی شناختی-رفتاری بر حافظة فعال در دانش آموزان ابتدایی مبتلا به اختلال یادگیری خاص. دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، 21(1)، 31-41.
قربانیان، ا.،  علیوندی وفا، م.، فرهودی، م.، نظری، م.ع. (1399). اثربخشی مداخله توانبخشی شناختی رایانه-محور بر بهبود توجه انتخابی, توجه مداوم و توجه تقسیم شده در بیماران مبتلا به سکته مغزی در شهر تبریز. طب توانبخشی، 9(1)، 146-137.
گندمی،ز.، ارجمندنیا، ع.، وافروز، غ. (1400). اثربخشی بسته توانبخشی شناختی مبتنی بر کارکردهای اجرایی بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان.
مقصودلو، م.، نجاتی، و.، فتح آبادی، ج. (1398). اثربخشی بسته توانبخشی شناختی آرام بر بهبود کارکردهای اجرایی بر اساس ارزیابی‌های رفتاری کودکان دارای نشانه‌های نارسایی توجه/بیش فعالی پیش از سن مدرسه. روانشناسی افراد استثنایی، 9(33)، 23-43.
موسی زاده مقدم، ح.، ارجمندنیا، ع.ا.، افروز، غ.، غباری بناب، ب. (1397). اثربخشی برنامة توانبخشی شناختی مبتنی بر حافظة آینده نگر بر مشکلات رفتاری و حافظة فعال کودکان با اختلال کاستی توجه بیش‌فعالی. توانمندسازی کودکان استثنایی، 9(2) ، 99-110.
نجاتی، و. (۱۳۹۷). توانبخشی توجه با تکالیف تعادلی باران. تهران: انتشارات رشد فرهنگ.
نصرت آبادی، م.،  نمازی زاده، م.، اصلانخانی، م.ع. (1398) تأثیر بازی‌های توجهی وتوانبخشی شناختی بر توجهو کارکردهای شناختی کودکان بیش فعال. فصلنامه علمی–پژوهشی طب توانبخشی (1)9، 208-201.
نظرزاده گیگلو، س.، فتح آبادی، ج.، نجاتی، و.، نظربلند، ن.، صادقی فیروزآبادی، و. (1400). تأثیر توانبخشی شناختی مبتنی بر رایانه بر کارکردهای اجرایی (توجه انتخابی, حافظه کاری و بازداری رفتاری) دانش‌آموزان با اختلال یادگیری خاص. پویش درآموزش علوم تربیتی و مشاوره، 7(15)، 69-89.
همایون‌نیا فیروزجاه، م.، پورآذر، م.، رضایی، م.، آبادیان، ع.(1401). تأثیر بازی‌های رایانه‌ای و بازی‌های حرکتی بر کارکردهای اجرایی دانش‌آموزان مقطع ابتدایی 8(31)، 39-49.
Achenbach,, T.M. (2001). Manual for the Child Behavior Checklist/ 4-18 and 1991 Profile. Burlington, VT: University of Vermont Department of Psychiatry.
Alzamora, A. K. (2021). Virtual reality (VR) interventions in cognitive rehabilitation among adolescents with autism spectrum disorder. Neuropsy Open: kliinisen neuropsykologian verkkojulkaisu, (1), 14-24.
Ben Hamida, S., Sengupta, S. M., Clarke, E., McNicholas, M., Moroncini, E., Darcq, E., & Kieffer, B. L. (2022). The orphan receptor GPR88 controls impulsivity and is a risk factor for Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder. Molecular psychiatry, 27(11), 4662-4672.
Boisgontier, M.P., Beets, I.A., Duysens, J., Nieuwboer,. A., Krampe, R.T., Swinnen, S.P. (2013). Age-related differences in attentional cost associated with postural dual tasks: increased recruitment of generic cognitive resources in older adults. Neurosci Biobehav Rev, 37(8):1824-37
Chen, L., Lin, L., Weizhou, J., Lin, S., & Lin, W. (2020, January). The research of cognitive rehabilitation training system for ADHD children. In Proceedings of the 2020 11th International Conference on E-Education, E-Business, E-Management, and E-Learning (pp. 422-425).
Corti, C., Oldrati, V., Storm, F., Bardoni, A., Strazzer, S., & Romaniello, R. (2022). Remote cognitive training for children with congenital brain malformation or genetic syndrome: a scoping review. Journal of Intellectual Disabilities, 17446295221095712.
Eirich, R., McArthur, B. A., Anhorn, C., McGuinness, C., Christakis, D. A., & Madigan, S. (2022). Association of screen time with internalizing and externalizing behavior problems in children 12 years or younger: a systematic review and meta-analysis. JAMA psychiatry.
Forslund, T., Brocki, K. C., Bohlin, G., Granqvist, P., & Eninger, L. (2016). The heterogeneity of attention‐deficit/hyperactivity disorder symptoms and conduct problems: Cognitive inhibition, emotion regulation, emotionality, and disorganized attachment. British Journal of Developmental Psychology, 34(3), 371-387.
Glisky, E.L. (2017). Changes in cognitive function in human aging. Dis Model Mech. 3-20
Jiang, K., Xu, Y., Li, Y., Li, L., Yang, M., & Xue, P. (2022). How aerobic exercise improves executive function in ADHD children: A resting‐state fMRI study. International Journal of Developmental Neuroscience, 82(4), 295-302.
Kesler, S.(2011). A pilot study of an online cognitive rehabilitation program for executive function skills in children with cancer-related brain injury, Department of Psychiatry and Behavioral Sciences, Stanford University. 25(1)101-12
Koutsoklenis, A., & Honkasilta, J. (2023). ADHD in the DSM-5-TR: what has changed and what has not. Frontiers in psychiatry, 13, 1064141.
Loetscher, T., Potter, K. J., Wong, D., & das Nair, R. (2019). Cognitive rehabilitation for attention deficits following stroke. Cochrane Database of Systematic Reviews, (11).
Luis-Ruiz, S., Caldú, X., Jurado, M. Á. (2020). Is cognitive training an effective tool for improving cognitive function and real-life behaviour in healthy children and adolescents? A systematic review. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 116, 268-282.
Mingming, Y., Bolun, Z., Zhijian, L., Yingli, W., & Lanshu, Z. (2022). Effectiveness of computer-based training on post-stroke cognitive rehabilitation: A systematic review and meta-analysis. Neuropsychological Rehabilitation, 32 (3), 481-497.
Montero‐Odasso, M., Verghese, J., Beauchet, O., Hausdorff, J.M.(2012). Gait and cognition: a complementary approach to understanding brain function and the risk of falling. J Am Geriatr Soc. 60(11):2127-36 .
Munro, B. A., Weyandt, L. L., Marraccini, M. E., & Oster, D. R. (2017). The relationship between nonmedical use of prescription stimulants, executive functioning and academic outcomes. Addictive Behaviors. 65(1), 250-257.
Nejati, V. (2020). Cognitive rehabilitation in children with attention deficit-hyperactivity disorder: Transferability to untrained cognitive domains and behavior. Asian journal of psychiatry, 49, 101949.
Operto, F. F., Smirni, D., Scuoppo, C., Padovano, C., Vivenzio, V., Quatrosi, G., ... & Pastorino, G. M. G. (2021). Neuropsychological profile, emotional/ behavioral problems, and parental stress in children with neurodevelopmental disorders. Brain sciences, 11(5), 584.
Poon, K. (2018).Hot and Cool Executive Functions in Adolescence: Development and Contributions to Important Developmental Outcomes, Executive Functions and Development. 8(4), 1-28.
Posner, J., Polanczyk, G., Sonuga-Barke, E. (2020). Attention-deficit hyperactivity disorder. The Lancet,Volume 395, Issue 10222, Pages 450-462
Rapport, M. D., Orban, S. A., Kofler, M. J., & Friedman, L. M. (2013). Do programs designed to train working memory, other executive functions, and attention benefit children with ADHD? A meta-analytic review of cognitive, academic, and behavioral outcomes. Clinical Psychology Review. 33(8), 1237-52.
Riegler, L.R. (2012). Military on-line problem solving intervention (MOPS-VI) (Doctoraldissertation) Retrieved from University of Cincinnati OhioLINK ETD Center.(Document No. ucin1331631831
Salazar, A.M., Warden, D.L., Schwab, K., Spector, J., Braverman, S., Walter, J.(2010). Cognitive rehabilitation for traumatic brain injury: A randomized trial. The Journal of American Medical Association, 283(23), 3075-3081.
Sayal, K., Prasad, V., Daley, D., Ford, T., & Coghill, D. (2018). ADHD in children and young people: prevalence, care pathways, and service provision. The Lancet Psychiatry, 5(2), 175-186.
Sevincok, D., Ozbay, H. C., Ozbek, M. M., Tunagur, M. T., & Aksu, H. (2020). ADHD symptoms in relation to internalizing and externalizing symptoms in children: The mediating role of sluggish cognitive tempo. Nordic journal of psychiatry, 74(4), 265-272.
Sporner, M. L. (2013). Evaluation of telerehabilitation for the delivery of remote cognitive rehabilitation (Doctoral dissertation, University of Pittsburgh).
Tatar, Z. B., & Cansız, A. (2022). Executive function deficits contribute to poor theory of mind abilities in adults with ADHD. Applied Neuropsychology: Adult, 29(2), 244-251.
Tye, C., Bedford, R., Asherson, P., Ashwood, K., Azadi, B., Bolton, P. (2017). Contributions to Important Developmental Outcomes. Front Psychol. 8(2), 11-23.
Ziereis, S., & Jansen, P. (2015). Effects of physical activity on executive function and motor performance in children with ADHD. Research in Developmental Disabilities. 38(5), 181-191.
عصب روان شناسی
دوره 9، شماره 32 - شماره پیاپی 32
اردیبهشت 1402
صفحه 55-66
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار