نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسین اکبری فر ¹
• سعید رضایی ²
• مهدی دستجردی کاظمی ²
• عنایت اله زمانپور ³

¹ دانشجوی دکترای روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

² دانشیار گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

³ استادیار گروه سنجش و اندازه گیری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

چکیده

هدف: هدف از این پژوهش تدوین و اعتباریابی بسته توانبخشی شناختی یافتن سریع کلمه و اثربخشی آن بر آگاهی واجی کودکان دارای اختلالات یادگیری خاص با مشخصه خواندن بود.  روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده‌ها از نوع ترکیبی (کیفی-کمی) بود. در مرحله کیفی طی مرور نظام‌مند برنامه فست‌فورورد بررسی شد و بر اساس آن برنامه در 10 تمرین طراحی و در مرحله کمی روی نمونه اجرا شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش‌آموزان دوره ابتدایی 7 تا 10 ساله شهرستان شادگان با تشخیص اختلال یادگیری خواندن بود که 30نفر از این دانش‌آموزان (15نفر گروه آزمایش و 15نفر گروه کنترل) به روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند. در مرحله پیش‌آزمون افراد نمونه به آزمون تشخیص آگاهی واجی دستجردی کاظمی و سلیمانی (1384) پاسخ دادند. جهت آزمون فرضیه‌ها از روش تحلیل واریانس آمیخته در نرم‌افزار آماری spss23 استفاده شد.  یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد برنامه توانبخشی شناختی یافتن سریع کلمه بر مؤلفه تشخیص تجانس، تشخیص قافیه، ترکیب واجی، شناسایی کلمات واج آغازین یکسان،شناسایی کلمات واج پایانی یکسان، تقطیع واجی، نامیدن و حذف واج پایانی، حذف واج میانی و نامیدن و حذف واج آغازین در سطوح مختلف آن اثرگذار است. به منظور پایداری تغییرات از آزمون زوجی بونفرونی استفاده شد و نتایج نشان داد مؤلفه شناسایی کلمات واج پایانی یکسان و تقطیع واجی تغییرات تا مرحله پیگیری حفظ شد. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج حاصله می‌توان گفت که برنامه شناختی یافتن سریع کلمه می‌تواند در ارتقای آگاهی واجی و نهایتاً کاهش اختلالات یادگیری اثرگذار باشد.

کلیدواژه‌ها

• برنامه شناختی یافتن سریع کلمه
• آگاهی واجی
• اختلالات یادگیری خاص

موضوعات

• توانبخشی عصب روانشناسی شناختی

عنوان مقاله [English]

Develop and Validate the Quick Word Finding Cognitive Rehabilitation Package and its Effectiveness on Phonological Awareness of Children with Special Learning Disorders Characterized by Reading

نویسندگان [English]

• hossein akbarifar ¹
• rezayi rezayi ²
• Mehdi Dastjerdi Kazemi ²
• Enayatolah Zamanpour ³

¹ Ph D. Student in Psychology and Education of Exceptional Children, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran.

² Associate Prof. Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran. E-mail: rezayi.saeed10@gmail.com*, 09124546499.

³ Assistant Prof. Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Introduction: The purpose of this research was to develop and validate the quick word finding cognitive rehabilitation package and its effectiveness on phonological awareness of children with special learning disorders characterized by reading. Methodology: This research was applied in terms of purpose and in terms of data collection method it was of mixed type (qualitative-quantitative). The statistical population of this research included all 7-10 year old elementary school students in Shadgan city with a diagnosis of reading learning disorder, 30 of these students (15 experimental group and 15 control group) were selected by available sampling method. In the pre-test phase, the sample answered the phonological awareness test by Kazemi and Soleimani (2004). In order to test the hypotheses, the mixed variance analysis method was used in SPSS23 statistical software.  Result: Findings: The results of the research showed that the cognitive rehabilitation program for quick word finding is based on the components of homogeneity detection, rhyme detection, phonological combination, identification of words with the same initial phoneme, identification of words with the same final phoneme, phonetic intersection, naming and deletion of the final phoneme, deletion of the middle phoneme and Naming and removing the initial phoneme is effective at different levels. The results showed that the changes were maintained until the follow-up stage. Conclusion: Based on the results, it can be said that the quick word finding cognitive program can be effective in improving phonemic awareness and ultimately reducing learning disorders.
Keywords: rapid word finding cognitive program, auditory sensitivity, auditory memory,

کلیدواژه‌ها [English]

• rapid word finding cognitive program
• auditory sensitivity
• auditory memory
• phonological awareness
• specific learning disorders