نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ثریا علیپور ¹
• آذر کیامرثی ²
• سامره اسدی مجره ³
• بهمن اکبری ⁴

¹ دانشجوی دکترای تخصصی روانشناسی، گروه روانشناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.

² استادیار گروه روانشناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.

³ استادیار گروه روانشناسی, واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.

⁴ استاد گروه روانشناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.

چکیده

هدف: هدف مطالعه حاضر تعیین اثربخشی درمان ترکیبی شناختی-رفتاری و نوروفیدبک برکاهش عود در سوءمصرف‏کنندگان مواد محرک دارای نشانه‌های افسردگی است. روش: پژوهش نیمه‏ آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و دوره پیگیری دو ماهه انجام شد. تمامی مردان سوءمصرف‏ کننده مواد مراجعه ‏کننده به مرکز درمان سوءمصرف مواد سپاهان منطقه 1 شهر تهران در سال 1402 جمعیت آماری پژوهش را تشکیل دادند. با روش نمونه‏ گیری در دسترس و مبتنی بر هدف از بین سوءمصرف‏کنندگان مواد دارای معیارهای ورود به پژوهش تعداد 36 نفر انتخاب و به شیوه تصادفی ‏سازی در 2 گروه 18 نفری (گروه درمان ترکیبی در سوءمصرف‏کنندگان مواد محرک، گروه کنترل در سوءمصرف‏کنندگان مواد محرک) جایگزین شدند. گردآوری داده‏ ها با چک ‏لیست اطلاعات دموگرافیک-فرم محقق‌ساخته، پرسشنامه تجدیدنظر شده افسردگی و پرسشنامه خطر عود مصرف مواد انجام شد. تحلیل داده‏ها با روش‌های آماری، آزمون پیش‏ فرض‏های آمار پارامتریک و آنالیز واریانس با اندازه‌گیری مکرر با نرم‏افزار آماری Spss-v26 انجام شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد درمان ترکیبی در آزمودنی‏های گروه آزمایش دو گروه سوءمصرف‏کننده مواد محرک بر کاهش میزان عود مصرف و ابعاد آن (قصد مصرف، مشکلات هیجانی، اجبار در مصرف، فقدان کنترل و انتظار مثبت از مصرف مواد) اثربخش است (05/0>P). نتیجه‌گیری: این مطالعه بیش از پیش نقش سازه ‏های روانی-رفتاری را در مبتلایان به سوءمصرف مواد روشن ساخته و لزوم استفاده از رویکردهای درمانی ترکیبی (شناختی-رفتاری و نوروفیدبک) را به‌منظور تعدیل علائم در مبتلایان به سوءمصرف مواد آشکار می‏سازد.

کلیدواژه‌ها

• "درمان ترکیبی"
• "درمان شناختی-رفتاری"
• "نوروفیدبک"
• "عود مصرف"
• "مواد محرک"

موضوعات

• روانشناسی

عنوان مقاله [English]

Investigating the Effectiveness of Combined Cognitive-Behavioral and Neurofeedback Therapy on the Relapse Reduction in Stimulant Substance Abusers with Depressive Symptoms

نویسندگان [English]

• Soraya Alipoor ¹
• Azar Kiamarsi ²
• Samereh Asadimojreh ³
• Bahman Akbari ⁴

¹ PhD student in Psychology, Department of Psychology, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran.

² Assistant Professor, Department of Psychology, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran.

³ Assistant Professor, Department of Psychology, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran.

⁴ Professor, Department of Psychology, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran.

چکیده [English]

Purpose: The purpose of this study is to determine the effectiveness of combined cognitive-behavioral and neurofeedback therapy on the relapse reduction in stimulant substance abusers with depressive symptoms. Method: A semi-experimental study was conducted with a pre-test-post-test design and a two-month follow-up period. All male substance abusers who were referred to the Sepahan substance abuse treatment center in 1st district of Tehran in 1402 formed the statistical population of the study. With the available and purpose-based sampling method, 36 people were selected from among substance abusers who met the criteria for entering the research and randomly divided into 2 groups of 18 people (combined treatment group for stimulant substance abusers, control group for stimulant substance abusers) were replaced. Data collection was done with demographic information checklist-researcher-made form, revised depression questionnaire and substance abuse relapse risk questionnaire. Data analysis was done with statistical methods, testing the assumptions of parametric statistics and analysis of variance with repeated measurements with statistical software Spss-v26. Findings: The results showed that the combined treatment in the subjects of the experimental group of two groups of stimulant drug abusers is effective in reducing the relapse rate and its dimensions (intention to use, emotional problems, compulsion to use, lack of control and positive expectation of drug use). (P<0.05).  Conclusion: This study further clarified the role of psycho-behavioral structures in substance abuse patients and reveals the necessity of using combined treatment approaches (cognitive

کلیدواژه‌ها [English]

• "cognitive-behavioral therapy"
• "combined therapy"
• " neurofeedback
• relapse"
• "stimulants"