عصب روان شناسی

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن عصب روان‌شناسی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

مقایسه اثربخشی آموزش خودتعلیمی کلامی و نوروفیدبک بر کاهش نشانه‌های اختلال نقص‌توجه/ بیش‌فعالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور. ایران.

2 استادیار گروه روانشناسی دانشگاه کردستان. کردستان. ایران.

3 دانشجوی دکترای روانشناسی، دانشگاه تبریز. تبریز. ایران.

4 کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه علوم پزشکی کردستان. کردستان. ایران.

چکیده

مقدمه: هدف مطالعه حاضر مقایسه اثربخشی آموزش خودتعلیمی کلامی و نوروفیدبک بر کاهش نشانه­های اختلال نقص‌توجه/بیش‌فعالی بود. روش: بدین منظور 60 دانش‌آموز مبتلا به اختلال نقص‌توجه/ بیش‌فعالی از بین مراجعین مراکز درمانی و مشاوره شهر سنندج انتخاب شده و به‌صورت تصادفی در سه گروه 20 نفری جایگزین شدند. گروه اول و دوم به‌عنوان گروه آزمایش، به ترتیب 12 جلسه درمان (یک جلسه در هفته) خودتعلیمی کلامی و 24 جلسه آموزش نوروفیدبک (دو جلسه در هفته) دریافت کردند، ولی گروه کنترل هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه علائم مرضی کودک (CSI-4)، پرسشنامه مشکلات و توانایی­ها و آزمون هوشی ریون بود. یافته‌ها: یافته‌های حاصل از تحلیل کوواریانس نشان دادند که با کنترل اثر پیش‌آزمون تفاوت معناداری (در سطح 001/0نتیجه‌گیری: هر دو روش در کاهش علائم اختلال نقص‌توجه/ بیش‌فعالی کارایی دارند، اما میزان اثربخشی نوروفیدبک بیشتر است و احتمالاً مکانیسم‌های این تأثیر به‌واسطه دست‌کاری کارکردهای شناختی همچون بازداری است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparative the Efficacy of Neurofeedback Training and Verbal Self-Instruction on Reduce of Attention Deficit/ Hyperactivity Disorder Symptoms

نویسندگان [English]

  • Hassan Gharibi 1
  • Zoleykha Qolizadeh 2
  • Isa Hekmati 3
  • Changiz Rostami 4

1 Assistant Professor of Psychology, Payame Noor University, Iran.

2 Assistant Professor of Psychology, Kurdistan University, Kurdistan, Iran.

3 PhD Student of Psychology, Tabriz University, Tabriz, Iran.

4 M.A in Clinical Psychology, Kurdistan Medical Sciences University, Kurdistan, Iran.

چکیده [English]

Introduction: The purpose of this study was to Compare the efficacy of neurofeedback training and verbal self instruction on reduce of attention deficit / hyperactivity disorder symptoms. Method: For this aim, 60 students with attention deficit / hyperactivity symptoms among clients of counseling centers in Sanandaj selected and randomly divided and replaced into three groups of 20 people. The first and second groups, as experimental groups were received 12 sessions (one session per week) verbal self instruction and 24 sessions of neurofeedback training intervention (2 session per week), but the control group received no intervention. Research too ls include CSI (CSI-4), ability and difficulties questionnaire and Raven's IQ test. Findings: Findings from analysis of covariance showed that control of effect of pre-test, a significant difference (at P>0/001) are given in the post-test, post hoc test, showed that both treatment groups had a significant effect (at P>0/001) in reducing symptoms. But the effectiveness of neurofeedback group was significantly higher than verbal self instruction. Conclusions: Both methods have efficiency in reduce of attention deficit / hyperactivity disorder symptoms, but the effectiveness of neurofeedback is higher than verbal self instruction. Mechanism of this effect is probably due to altered cognitive functions such as Inhibition.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Neurofeedback Training
  • Verbal Self Instruction
  • Attention Deficit/ Hyperactivity
مراجع
آذرنگی، د.؛ رحمانیان، م (1393). مبانی نوروفیدبک. تهران. انتشارات دانژه.
 
آناستازی، آن (1387). روان آزمایی. ترجمه محمدنقی براهنی، چاپ ششم. تهران: موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
 
انجمن روان‌پزشکی آمریکا (2013). ویراست چهارم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، تجدیدنظر شده (DSM-IV-TR). ترجمه نیک‌خو، م.ر و آوادیسیانس، ه (1392). تهران: انتشارات سخن.
 
پیرزاده، ج (1387). «هنجاریابی مقدماتی آزمون دسته‌بندی کارت‌های ویسکانسین (WCST) در دو شهر تبریز و تهران». پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه تربیت‌معلم.
 
توکلی، ج.ش (1375). «بررسی همه‌گیرشناسی اختلالات رفتار ایذایی و کمبود توجه در دانش‌آموزان شهر گناباد». پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران.
 
تهرانی دوست، م.؛ شهریور، ز.؛ پاکباز، ب.؛ رضایی، آ.؛ احمدی، ف (1385). «روایی نسخه فارسی پرسشنامه توانایی‌ها و مشکلات (SDQ)». مجلۀ تازه‌های علوم شناختی، سال 8، شمارۀ 4: 39-33.
رحمانی، ج.؛ عابدی، م.ر (1383). «هنجاریابی آزمون ریون رنگی کودکان». فصلنامۀ آموزه، شمارۀ 33: 86-80.
 
قصابی، ص.؛ پور محمدرضای تجریشی، م.؛ میرزمانی، س.م (1388). «تأثیر آموزش خودآموزی کلامی بر کاهش نشانه‌های برانگیختگی در کودکان دارای اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی». فصلنامه روانشناسان ایرانی، سال پنجم، شماره 19: 220-209.
 
لوریا، ای.آر (1391). زبان و شناخت. ترجمه حبیب­اله قاسم‌زاده (چاپ سوم). تهران: انتشارات فرهنگان.
 
محمداسماعیل، ا (1381). «بررسی اعتبار و روایی پرسشنامه CSI-4». مجله پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، سال دوم، شمارۀ 3: 254-241.
 
مرادی، ع.ر؛ هاشمی، ت.؛ فرزاد، و.؛ بیرامی، م.؛ کرامتی، ه (1388). «مقایسه اثربخشی خودتنظیمی رفتار توجهی، خودتنظیمی رفتار انگیزشی و خود تعلیمی بر نشانه‌های اختلال بیش‌فعالی همراه با نقص‌توجه». فصلنامه علمی ـ پژوهشی روانشناسی دانشگاه تبریز. سال چهارم، شماره 13: 212-191.
 
نائینیان، م.ر.؛ باباپور، ج.؛ گروسی فرشی، ت.؛ شعیری، م.ر.؛ رستمی، ر (1391). «مقایسه تأثیر آموزش نوروفیدبک و دارو درمانی بر کاهش نشانه‌های اضطراب و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر». روانشناسی بالینی و شخصیت. شماره 7. 1 تا 14.
 
نریمانی، م.؛ رجبی، س.؛ دلاور، س (1392). «تأثیر آموزش نوروفیدبک بر کاهش علائم بیش‌فعالی و نقص‌توجه در دانشجویان دختر». مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک، سال 16، شماره دوم، 103-91.
 
هادیانفر، ­­­ح (1379). «مقایسه اثربخشی سه روش درمانی در کاهش اختلال ADHD کودکان پسر دبستانی شهر شیراز». مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، دورۀ سوم، شماره‌های 1 و 2: 54-29.
 
هادیانفر، ح.؛ نجاریان، ب (1380). «آشنایی با درمان شناختی خودآموزی کلامی». فصلنامه تازه‌های روان‌درمانی، شماره 19 و 20: 79-67.
 
یعقوبی، ح.؛ جزایری، ع.ر.؛ خوشابی، ک.؛ دولتشاهی، ب.؛ نیکنام، ز (1387). «مقایسه اثربخشی نوروفیدبک، ریتالین و درمان ترکیبی در کاهش علائم کودکان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی ـ کمبود توجه». دوماهنامه علمی ـ پژوهشی دانشور رفتار، سال 15، شماره 31: 84-71.
 
Arns, M., Didder, S.D., Strehl, M., Breteler, M. & Coenen, A. (2009). "Efficacy of Neurofeedback treatment in ADHD: the Effects on inattention, Impulsivity and Hyperactivity: a Meta-Analysis". Clinical EEG and Neurofeedback. 40 (3): 180-189.
 
Arco, L., Cohen, L. & Geddes, K. (2004). "Verbal self regulation of impulsive behavior of persons with frontal lobe brain injury". Behavior Therapy; 35(3): 605-19.
 
Arns, M. & Drinkenburg, W. (2012). "The effects of QEEG-Informed Neurofeedback in ADHD: An Open-Label Pilot Study". Applied Psychophisiological Biofeedback, 37: 171-180.
 
Barkley, R.A., Fischer, M., Smallish, L. & Fletcher, K. (2002). "The persistence of attention deficit/ hyperactivity disorder into young adulthood as a function of reporting source and definition of disorder". Journal of Abnormal Psychology, 111: 279–289.
 
Barkley, R.A. (1998). Attention-Deficit/ Hyperactivity Disorder. A handbook for diagnosis and treatment. 2nd Ed. New York: Guilford Press.
 
Biederman, J., Faraone, S., Milberger, S., Guite, J., Mick, E., Chen, L. & et al. (1996). "A prospective 4-year follow-up study of attention-deficit hyperactivity and related disorders". Archives of General Psychiatry, 53: 437-446.
 
Carmody, D.P., Radvansik, D.C., Wadhwani, S., Sabo, M.J. & Vergara, L. (2001) "EEG biofeedback training and attention –deficit/ hyperactivity disorder in an elementary school setting". Journal of Neurotherapy, 4(3): 5-27.
 
Claude, D. & Firestone, P. (1995). "The development of ADHD boys: A 12 year follow-up". Canadian Journal of Behavioral Science, 27:226-249.
 
Dallnic, A., Smith, S.W., Brank, E.M. & Penfield, R. D. (2006). "Classroom-based cognitive-behavioral intervention to prevent aggression: Efficiency and social validity". Journal of School Psychology, 44: 123-139.
 
Fuchs, T., Birbaumer, N., Lutzenberger, W., Gruzelier, J.H. & Kaiser, J. (2003) "Neurofeedback treatment for attention-deficit/ hyperactinity disorder in children: A comparison with methylphenidate". Applied Psychophysiology and Biofeedback, 28: 1-12.
 
Graham, S. (1999). "Self-efficacy, Motivation constructs and mathematics performance of entering middle school students". Contemporary Education Psychology, 24: 124-139.
 
Hammond, D. (2011). "What is neurofeedback: an update". Journal of neurotherapy, 15(7), 305-336.
 
Hashemi, T., Mashinchi, N., Hekmati, I. & Rezapour, A. (2011). Effectiveness of verbal self-instruction in ADHD symptoms. The 4Th international congress of Cognitive neuroscience. 23-25 March 2011, Iran, Tehran
 
Heywood, C. & Beale, I. (2003). "EEG Biofeddback vs. Placebo treatment for attention-deficit/hyperactivity disorder: a pilot study". Journal of Attention Disorder, 7 (1): 43-55.
 
Hoza, B., Mrug, S., Gerdes, A.C., Hinshaw, S.P., Bukowski, W.M., Gold, J.A. & et al (2005). "What aspect of peer relation is impaired in children with attention deficit/ hyperactivity disorder"? Journal of Counseling and clinical psychology, 73 (3): 307-314.
 
Kaiser, D.A. & Othmer, S. (2000). "Effect of neurofeedback on variables of attention in a large multi-center trial". Journal of Neurotherapy, 4 (1): 5-28.
 
Lahey, B.B., Pelham, W.E., Stein, M.A. Loney, J., Trapani, C., Nugent, K. & et al. (1998). "Validity of DSM-IV attention-deficit/ hyperactivity disorder for younger children". Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 37 (7): 695-702.
 
Lara, C., Fayyad, J., Graaf, R., Kessler, R.C., Aguilar-Gaxiola, S., Angermeyer, M. & et al (2009). "Childhood Predictors of Adult Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: Results from the World Health Organization World, Mental Health Survey Initiative". Biological Psychiatry, 65:46–54.
 
Liebert, R.M. &Spiegler, M. D. (1990). Personality: an introduction to theory and research. Sixth edition. Brooks-Cole press, California.
 
Lubar, J.F. (2003) Neurofeedback for the management of attention deficit disorders. In M. S. Schwartz & F. Andrasik (Eds.), Biofeedback: A practitioner’s guide (3rd ed., pp. 409-437). New York: Guilford Press.
 
Lubar, J.F., Swartwood, M.O., Swartwood, J.N. & Timmermann, D. L. (1995). "Quantitative EEG and auditory event-related potentials in the evaluation of atten-tion-deficit disorder: Effects of methylphenidate and implications for neurofeed­back training". Journal of Psychoeducational Assessment Monographs, (Special ADHD Issue): 143-160.
 
Monastra, V.J., Monastra, D.M. & George, S. (2002) "The effects of stimulant therapy, EEG biofeedback, and parenting style on the primary symptoms of attention –deficit / Hyperactivity disorder". Applied Psychophysiology and Biofeedback, 27(4):231-249.
 
Shapiro, E.S. & Cole, C.L. (1994). Behavior chang in the classroom: self-management interventions. New York: Guilford Press.
 
Sterman, M.B. (1996). "Physiological origins and functional correlates of EEG rhythmic activities: Implications for self regulation". Biofeedback & Self-Regulation, 21: 3-33.
 
Tansey, M. (1993). "Ten-year stability of EEG biofeedback results for a hyperactive boy who failed the fourth grade perceptually impaired class". Biofeedback and Self-Regulation, 18 (1): 33-38.
 
Thompson, L. & Thompson, M. (1998). "Neurofeedback combined with training in metacognitive strategies: Effectiveness in students with ADD". Applied Psycho­physiology and Biofeedback, 23 (4): 243-263.
 
Tolpak, M.E., Conner, L., Shuster, J., Knezevic, B. & Parls, S. (2008). "Review of cognitive, cognitive-behavioral, and neural-based interventions for attention-deficit/ hyperactivity disorder (ADHD)". Clinical Psychology Review, 18:801-823.
عصب روان شناسی
دوره 3، شماره 9 - شماره پیاپی 9
شهریور 1396
صفحه 117-132
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار