با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن عصب روان‌شناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه روانشناسی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

2 دانشیار گروه روانشناسی بالینی، دانشگاه علوم پزشکی سمنان، سمنان، ایران.

3 استادیار گروه روانشناسی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

چکیده

مقدمه: پژوهش حاضر باهدف اثربخشی درمان فراشناختی و تحریک الکتریکی مستقیم فرا جمجمه‌ای بر کارکردهای اجرایی جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه انجام گرفت. روش: پژوهش حاضر یک پژوهش نیمه آزمایشی است و طرح تحقیق آن از نوع پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه کنترل است. 60 نفر از جانبازان PTSD بیمارستان روان‌پزشکی بوستان شهر اهواز به‌عنوان نمونه در تحقیق حاضر شرکت کردند و به‌صورت تصادفی به سه گروه درمان فراشناختی، تحریک الکتریکی مستقیم فرا جمجمه‌ای و گواه تقسیم شدند. ابزارهای اندازه‌گیری آزمون استروپ و آزمون برج لندن بود. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس ارزیابی شد. یافتهها: نتایج نشان داد که در آزمون کارکرد اجرایی استروپ و برج لندن بین گروه‌ها تفاوت معناداری وجود دارد (05/0>P). با توجه به نتایج آزمون پیگردی بونفرونی بین گروه فراشناخت با کنترل (05/0>P) و نیز tDCS با کنترل (05/0>P) در آزمون کارکرد اجرایی استروپ و برج لندن تفاوت معناداری وجود دارد ولی بین دو گروه فراشناختی و tDCS تفاوت معنادار وجود ندارد (05/0<P). نتیجهگیری: استفاده از رویکرد درمان فراشناختی و نیز تحریک الکتریکی فرا جمجمه‌ای مغز می تواند موجب بهبود کارکردهای اجرایی در جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از حادثه شود. ازاین‌رو به درمانگران و توان‌بخشان و کلیه افرادی که با این‌گونه افراد سروکار دارند پیشنهاد می‌شود که در برنامه‌های روزانه خود و جهت بهبود کارکردهای اجرایی استفاده از این دو نوع رویکرد را مدنظر قرار دهند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Metacognitive Therapy and Transcranial Direct Current Stimulation on Executive Functions of Stroop and Tower of London in Veterans With post-Traumatic Stress Disorder

نویسندگان [English]

  • Ebtesam Jasemi Zargan 1
  • Nemat Sotoudeh Asl 2
  • Ameneh Moazedian 3
  • Faezeh Jahan 3

1 PhD student, Department of Psychology, Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan, Iran

2 , Department of Clinical Psychology, Semnan University of Medical Sciences, Semnan, Iran

3 Department of Psychology, Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan, Iran

چکیده [English]

Introduction: The aim of this study was to effectiveness of metacognitive therapy and transcranial direct current stimulation on the executive functions of veterans with post-traumatic stress disorder. Methods: The present study is a quasi-experimental study and its research design is pre-test and post-test with a control group. Sixty PTSD veterans of Bustan Psychiatric Hospital in Ahvaz participated in study as a sample and were randomly divided into three groups of metacognitive therapy, tDCS and control. The measuring instruments were the Stroop test and the Tower of London test. Data were analyzed using ANCOVA. Results: the results showed that in the executive function test of Stroop and Tower of London in the pre-test stage there was no significant difference between groups (P <0.05) but in the post-test stage there was a significant difference between groups (0.05 > P). According to the results of Bonferroni test, there is a significant difference between the metacognitive therapy group with control (P<0.05) and tDCS with control (P<0.05) in strop and Tower of London test, but there is none significant difference between the metacognitive therapy and tDCS groups (P <0.05). Conclusion: use of metacognitive therapy approach as well as tDCS of can improve executive functions in veterans with PTSD. Therefore, it is recommended to therapists and rehabilitators and all people who deal with such people to use these two types of approaches in their daily plans and to improve executive functions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • metacognitive therapy
  • transcranial direct current stimulation
  • executive functions
  • veterans
  • post-traumatic stress disorder
ارسطو، ع. ؛ زاهد نژاد، ش. ؛ پارسایی، س. ؛ البوغبیش، س. ؛ عطایی قراچه، ن. و عامری اصل، ح (1397). «تأثیر تحریک جریان مستقیم قشر پیش‌پیشانی خلفی جانبی چپ بر حافظه کاری در جانبازان معلولین ورزشکار». دانشور پزشکی: نشریه پژوهشی پایه و بالینی، ۲۶ (۶)، ۲۵-۳۲.
اسماعیلی، ل. ؛ پور عبائیان، م. و دباشی، ف (1394). «تأثیر موسیقی‌درمانی بر افسردگی جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه مزمن». طب جانباز، ۷ (۲)، ۷۳-۷۹.
اورکی، م. ؛ فرجی، ر. ؛ زارع، ح. و نجاتی و (1396). «اثربخشی تحریک فرا جمجمه‌ای مغز با استفاده از جریان مستقیم الکتریکی (TDCS) بر کارکردهای اجرایی بازماندگان جنگی مبتلا به اختلال استرس پس آسیبی PTSD))» فصلنامه علمی ـ پژوهشی عصب روانشناسی، 3(11)، 103-114.
باباخان زاده، س. ؛ احتشام زاده، پ. ؛ افتخار صعادی، ز. ؛ بختیار پور، س. و علی پور، ا (1398). «اثربخشی درمان فراشناختی با تأکید بر کارکردهای اجرایی مغز بر سندرم شناختی - توجهی و حس انسجام خود در مبتلایان به اضطراب». فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 10(38)، 195-220.
سلیمانی، ا. ؛ سپهریان، ف. و ایمان دوست، ه (1397) «اثربخشی راهبردهای شناختی – فراشناختی بر سرعت پردازش اطلاعات بر اساس آزمون استروپ در دانش‌آموزان مبتلا به اختلال یادگیری». روانشناسی بالینی و شخصیت، ۱۶ (۱)، ۲۱-۳۱.
عبدل پور، ق. ؛ خانجانی، ز. ؛ محمود علیلو، م. و فخاری، ع (1394). «اثربخشی درمان فراشناختی بر باورهای فراشناختی بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه». مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت‌حیدریه، ۳ (۴)، ۱۶-۲۴.
کاظمی، ح. و قربانی س (1397). «اثربخشی درمان فراشناختی بر حافظه کاذب جانبازان مبتلا به اختلال PTSD». پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری، 8(1)، 15-24.
نوذری، م. ؛ نجاتی، و. و میرزاییان، ب (1398). «اثربخشی تحریک الکتریکی مغز بر کارکردهای اجرایی و کاهش علائم افراد دچار اختلال افسردگی اساسی». فصلنامه روانشناسی کاربردی، 13(4)، 577-599.
Aparicio, L. V. ; Rosa, V. ; Razza, L. M. ; Sampaio‐Junior, B. ; Borrione, L. ; Valiengo, L. & Gattaz, W. F (2019). »Transcranial direct current stimulation (tDCS) for preventing major depressive disorder relapse: Results of a 6‐month follow‐up«. Depression and anxiety, 36(3), 262-268.
Buchanan, L. ; Bushroe, K. ; Malthaner, L. ; McCarthy, T; Zhao, S; Hade, E. & Leonard, J. C (2019). »Test Accuracy of the Screening Tool for Early Predictors of Post-traumatic Stress Disorder for Post-injury Mental Health in a Managed - Medicaid Population«. The Journal of pediatrics, 210, 127-133.
CAUMO, W. ; Souza, I. C. ; Torres, I. L. ; Medeiros, L. ; Souza, A; Deitos, A. & Volz, M. S (2012). »Neurobiological effects of transcranial direct current stimulation: a review«. Frontiers in psychiatry, 3, 110.
Flaks, M. K. ; Malta, S. M. ; Almeida, P. P. ; Bueno, O. F; Pupo, M. C; Andreoli, S. B. & Bressan, R. A (2014). »Attentional and executive functions are differentially affected by post-traumatic stress disorder and trauma«. Journal of psychiatric research, 48(1), 32-39.
Flaudias, V. & Llorca, P. M (2014). »A brief review of three manipulations of the Stroop task focusing on the automaticity of semantic access«. Psychologica Belgica, 54(2).
Follmer, D. J (2018). »Executive function and reading comprehension: A meta-analytic review«. Educational Psychologist, 53(1), 42-60.
Groves, S. J. ; Porter, R. J. ; Jordan, J. ; Knight, R. ; Carter, J. D. ; McIntosh, V. V. & Joyce, P. R (2015). »Changes in neuropsychological function after treatment with metacognitive therapy or cognitive behavior therapy for depression«. Depression and Anxiety, 32(6), 437-444.
Hagen, R. ; Hjemdal, O; Solem, S. ; Kennair, L. E. O. ; Nordahl, H. M. ; Fisher, P. & Wells, A (2017). »Metacognitive therapy for depression in adults: a waiting list randomized controlled trial with six months follow-up«. Frontiers in Psychology, 8, 31.
Hoge, C. W (2011). »Interventions for war-related posttraumatic stress disorder: Meeting veterans where they are«. Jama, 306(5), 549-551.
Kekic, M. ; Boysen, E. Campbell, I. C. & Schmidt, U (2016). »A systematic review of the clinical efficacy of transcranial direct current stimulation (tDCS) in psychiatric disorders«. Journal of Psychiatric Research, 74, 70-86.
Manjunath, N. K. & Telles, S (2001). »Improved performance in the Tower of London test following yoga«. Indian journal of physiology and pharmacology, 45(3), 351-354.
Marquez, J. ; Van Vliet, P. ; McElduff, P; Lagopoulos, J. & Parsons, M (2015). »Transcranial direct current stimulation (tDCS): does it have merit in stroke rehabilitation? A systematic review«. International Journal of Stroke, 10(3), 306-316.
Normann, N. & Morina, N (2018). »The efficacy of metacognitive therapy: a systematic review and meta-analysis«. Frontiers in psychology, 9, 2211.
Normann, N. ; Van Emmerik, A. A. & Morina, N (2014). »The efficacy of metacognitive therapy for anxiety and depression: A meta‐analytic review«. Depression and anxiety, 31(5), 402-411.
Quinones, M. M. ; Gallegos, A. M; Lin, F. V. & Heffner, K (2020). »Dysregulation of inflammation, neurobiology, and cognitive function in PTSD: an integrative review«. Cognitive, Affective, & Behavioral Neuroscience, 1-26.
Roussis, P. & Wells, A (2006). »Post - traumatic stress symptoms: Tests of relationship with thought control strategies and beliefs as predicted by the metacognitive model«. Personality and Indevidua Diffrences, 40 (1), 111-122.
Selimbasic, Z. ; Kurtic, A. ; Selimbasic, M. ; Brkic, M. & Hrvic, D (2019). »Psychological characteristics of war veterans after the war in Bosnia and Herzegovina«. Medicinski Glasnik, 16(2).
Sheffield, J. M. ; Karcher, N. R. & Barch, D. M (2018). »Cognitive deficits in psychotic disorders: a lifespan perspective«. Neuropsychology review, 28(4), 509-533.
Stagg, C. J. & Nitsche, M. A (2011). »Physiological basis of transcranial direct current stimulation«. The Neuroscientist, 17(1), 37-53.
Wells, A (2011). Metacognitive therapy for anxiety and depression. Guilford press.
Wells, A. & Sembi, S (2004). »Metacognitive therapy for PTSD: A core treatment manual«. Cognitive and Behavioral Practice, 11(4), 365-3.