با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن عصب روان‌شناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه پیام نور، اسلامشهر، ایران.

2 استادیار گروه روانشناسی دانشگاه پیام نور، اسلامشهر، ایران.

چکیده

مقدمه: کودکان مبتلا به کم‌توجّهی- بیش‌فعالی در برخی از کارکردهای شناختی دچار مشکل هستند. همچنین این کودکان نسبت به کودکان عادی به میزان بیشتری دچار افت تحصیلی می شوند. این پژوهش به دنبال بررسی تأثیر تحریک فرا جمجمه ای مغز با استفاده از جریان مستقیم الکتریکی (tdcs) بر توانایی شناختی و حافظه کاری دانش آموزان دارای نارسایی توجه و بیش فعالی بود. روش: این پژوهش به شیوه‌ی نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانش‌آموزان 18-15 سال مراجعه کننده به کلینیک روانشناسی شهر تهران در سال 1400-1399 بود. که از بین آن‌ها 32 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به صورت کاملا تصادفی در دو گروه آزمایش (16 نفر) و گروه کنترل (16 نفر) جای داده شدند. شرکت کنندگان گروه آزمایش به صورت انفرای 18 جلسه 30 دقیقه‌ای تحریک فرا جمجمه ای مغز با استفاده از جریان مستقیم الکتریکی را دریافت نمودند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های توانایی‌های شناختی و حل مسئله استفاده شد. داده‌ها با استفاده از نرم افزار spss و روش آماری تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که تحریک فرا جمجمه ای مغز با استفاده از جریان مستقیم الکتریکی باعث بهبود توانایی شناختی و حافظه کاری دانش آموزان دارای نارسایی توجه وبیش فعالی شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigate the Effect Transcranial Direct-Current Stimulation of Brain (tdcs) on Cognitive Ability and Working Memory of Students with Attention Deficit Hyperactivity Disorder

نویسندگان [English]

  • Forough Ayatnia 1
  • parvin mirzaie 2

1 Master student of psychology, Payame Noor University, Islamshahr, Iran.

2 Assistant Professor, Department of Psychology, Payame Noor University, Islamshahr, Iran.

چکیده [English]

Introduction: Children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder have problems with some cognitive functions. Also, these children are more likely to drop out of school than normal children. this study was to investigate the effect Transcranial direct-current stimulation of brain (tdcs) on cognitive ability and working memory of students with attention deficit hyperactivity disorder. Method: this research was quasi-experimental with pre-test-post-test design and follow-up with the control group. The statistical population of the present study was all students aged 15-18 years who referred to the Psychology Clinic in Tehran in 1399-1400. Among them, 32 people were selected using available sampling method and were placed completely randomly in two experimental groups (16 people) and control group (16 people). Participants in the experimental group received 18 single sessions of 30-minute transcranial stimulation of the brain using direct electric current. Cognitive and problem solving questionnaires were used to collect data. Data were analyzed using SPSS software and statistical method of analysis of variance with repeated measures. Results: the results showed that extracranial stimulation of the brain using direct electric current improved the cognitive ability and working memory of students with attention deficit hyperactivity disorder.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Transcranial direct-current stimulation of brain (tdcs)
  • Cognitive Ability
  • Working Memory
  • Students
  • Hyperactivity
باچر، جیمز؛ هولی، جیل و مینکا، سوزان. (1399). آسیب‌شناسی روانی. ترجمه یحیی سید محمدی. تهران: ارسباران.
بیات مختاری، لیلا؛ آقایوسفی، علیرضا؛ زارع، حسین و نجاتی، وحید. (1396). تأثیر تحریک مستقیم الکتریکی مغز از روی جمجمه (TDCS) و آموزش آگاهی واج‌شناختی بر بهبود عملکرد بعد دیداری حافظه کاری کودکان نارساخوان، عصب روان‌شناسی. 3 (2)، 50-67.
روح‌الامینی، شکوفه؛ سلیمانی، مهران و واقف، لادن. (1397). تأثیر تحریک مستقیم الکتریکی مغز از روی جمجمه (TDCS) توجه انتخابی و انعطاف پذیری شناختی دانش‏آموزان با اختلال یادگیری خاص خواندن، ناتوانی‏های یادگیری. 8 (11)، 23-41.
شادمهری، سعیده؛ احمدی، مژگان؛ عباسی دلویی، آسیه؛ ضیاالحق، سیدجواد و یحیایی، بهروز. (1397). هماهنگی حرکتی و تغییرات ساختاری بافت هیپوکامپ در پاسخ به هشت هفته تمرین هوازی و مصرف ریتالین در موش‌های صحرایی بیش‌فعال شده. فیض. 22 (5)، 458-468.
غفاری خلیق،حدیث؛ رحمانیان، مهدیه و علی‏پور، احمد. (1397). اثربخشی تحریک الکتریکی مستقیم از روی جمجمه بر بهبود مشکلات رفتاری بر کود کان مبتلا به اختلال کم توجهی/بیش فعالی (ADHD)، عصب روان‌شناسی. 4 (2)، 123-138.
قاسمی علی‌آبادی، الهام؛ امیری، محسن و الهی، طاهره. (1399). اثربخشی درمان مبتنی بر تعامل والد- کودک بر بیش حمایتگری، علائم اضطراب مادران و کاهش علائم اضطراب جدایی در فرزندانشان. فصلنامه پژوهش در سلامت روان‌شناختی، 14 (3)، 18-37.
قنبری، الهام؛ عسگری، پرویز و سراج خرمی، ناصر. (1399). مقایسه اثربخشی درمان‏های تحریک جدار جمجمه‏ای با جریان مستقیم (tdcs) و شناختی رفتاری بر سوگیری توجه در افراد دارای اضافه وزن. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 63 (1)، 2208-2197.
کسائیان، کوثر؛ کیامنش، علیرضا و بهرامی، هادی. (1392). مقایسۀ عملکرد حافظه فعال و نگهداری توجه دانش آزمون با و بدون ناتوانی‏های یادگیری. ناتوانی‏های یادگیری، 3 (4)، 112-123.
نجاتی، وحید. (1392). پرسشنامة توانایی‏های شناختی: طراحی و بررسی خصوصیات روان‌سنجی. تازه‏های علوم شناختی. 15 (2)، 11-19.
Asherson, P. (2016). ADHD across the lifespan. Medicine,44 (11), 683-686.
Barkley, R.A. (1997). Behavioralinhibition, sustained attention, and executivefunctions: Constructing a unifying theory of ADHD.Psychological Bulletin, 121, 65-94.
Beeli, G., Casutt, G., Baumgartner, T., and Jäncke, L. (2008). Modulating presence and impulsiveness by external stimulation of the brain. Behavioral and Brain Functions, 4 (1), 33.
Bliss, T. V., & Collingridge, G. L. (1991). A synaptic model of memory: long-termpotentiation in the hippocampus. Nature. 7, 361(6407), 31-39.
Breitling, C., Zaehle, T., Dannhauer, M., Bonath, B., Tegelbeckers, J., Flechtner, H.-H., & Krauel, K. (2016). Improving Interference Control in ADHD Patients with Transcranial Direct Current Stimulation (DCS). Frontiers in Cellular Neuroscience, 10, 72.    
Brunoni, A. R Nitsche, M. A Bolognini, N., Bikson, M., Wagner, T., Merabet, L., and  Pascual-Leone, A (2012). Clinical research with transcranial direct current stimulation (DDCS): challenges and future directions. Brain stimulation, 5(3), 175-195.
Castellanos f. X., and Proal E. (2012). Large-scale brain systems in ADHD: Model.Trend cogn.sci.1617-26.  
Chang, M. C., Kim, D. Y., and Park, D. H. (2015). "Enhancement of cortical excitability and lower limb motor function in patients with stroke by transcranialDirect current stimulation". Brain Stimul. 8 561-566.
Danielson, M. L., Bitsko, R. H., Ghandour, R. M., Holbrook, J. R., Kogan, M. D., and Blumberg, S. J. (2018). Prevalence of parent-reported ADHD diagnosis and associated treatment among U.S. children and adolescents, 2016. J. Clin. Child Adolesc. Psychol. 47, 199–212. 
Dell’Osso, B., Zanoni ,S., Ferrucci, R., Vergari, M., Castellano, F., D’Urso, N ,. & ...Altamura, A. C. (2012). Transcranial direct current stimulation for theoutpatient treatment of poor-responder depressed patients .European Psychiatry, (7) 27, 517-513.
Emch, M., von Bastian, C. C., and Koch, K. (2019). Neural correlates of verbal working memory: an fMRI meta-analysis. Front. Hum. Neurosci. 13, 180.
Franke, B., Michelini, G., Asherson, P., Banaschewski, T., Bilbow, A., Buitelaar, J. K., et al. (2018). Live fast, die young? A review on the developmental trajectories of ADHD across the lifespan. Eur. Neuropsychopharmacol. 28, 1059–1088.
Goldstein, S., and Naglieri, J. A. (2008). The school neuropsychology of ADHD: Theory, assessment, and intervention. Psychology in the Schools, 45 (9), 859-874.
Heth, I., and Lavidor, M. (2015). "Improved reading measures in adults with dyslexia following transcranial direct current stimulation treatment. Neuropsychologia, 70, 107-113.
Kalu, U. G., Sexton, C. E., Loo, C. K., and Ebmeier. K. P. (2012). Transcranial direct current dtimulation in the treatment of major depression: a metaanalysis. Psychological Medicine, 42, 1791-1800.
Karalunas, S. L., Gustafsson, H. C., Dieckmann, N. F., Tipsord, J., Mitchell, S. H., and Nigg, J. T. (2017). Heterogeneity in development of aspects of working memory predicts longitudinal attention deficit hyperactivity disorder symptom change. J. Abnorm. Psychol, 126, 774–792.
Kawamoto, T., Mieda, T., and Oshio, A. (2019). Moral foundations and cognitive ability:Results from a japanese sample. jornal Personality and Individual Differences 149, 31-36.
Kofler, M. J., Sarver, D. E., Harmon, S. L., Moltisanti, A., Aduen, P. A., and Soto, E. F. (2018). Working memory and organizational skills problems in ADHD. J. Child Psychol. Psychiatry 59, 57–67. 
Kofler, M. J., Singh, L. J., Soto, E. F., Chan, E. S. M., Miller, C. E., and Harmon, S. L. (2020). Working memory and short-term memory deficits in ADHD: a bifactor modeling approach. Neuropsychology 34, 686–698.
Lopez, P. L., Torrente, F. M., Ciapponi, A., Lischinsky, A. G., Cetkovich-Bakmas, M.,  and Rojas, J. I. (2018). Cognitive-behavioural interventions for attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) in adults. Cochrane Database Syst. Rev. 3:CD010840. 
Melby-Lervåg, M., and Hulme, CH. (2013). is workingmemory training effective? A meta-analytic review Developmental psychology Feb, 49 (2), 270-91.
Moore, A. L., & Ledbetter, C. (2019). ThePromise of Clinician-Delivered CognitiveTraining for Children Diagnosed with ADHD.
Nejati, V. (2013). The prevalence of behavioral problems in primary schools in the city of Tehran province". Journal of Medical Council of Islamic Republic of Iran, 30(2), 162-167.
Nilsson, J., Lebedev, A. V., Rydstreom, A., and Loeden, M. (2017). Direct-current stimulation does little to improve the outcome of working memory training in older adults. Psychological Science, 1-14.
Nitsche, M. A., & Paulus, W. (2001). Sustainedexcitability elevations induced by transcranial DC motor cortex stimulation in humans. Neurology, 57(10), 1899-1901.
Shettleworth, S. J. (2010). Cognition Evolution and Behavior. 2nd. New York: OxfordUniversity Press.
Shiozawa, P., Fregni, F., Benseñor, I. M., Lotufo, P. A., Berlim, M. T., and Daskalakis, J. Z. (2014). Transcranial direct current stimulation for major depression: an updated systematic review and meta-analysis. International Journal of Neuropsychopharmacology, 17 (9), 1443-52.
Stagg, C. J., Nitsche, M. A. (2011). Physiological basis of transcranial direct current stimulation. The Neuroscientist, 17(1), 37-53.
Wolraich, M. L., Hagan, J. F. Jr., Allan, C., Chan, E., Davison, D., and Earls, M. (2019). Clinical practice guideline for the diagnosis, evaluation, and treatment of attention-deficit/hyperactivity disorder in children and adolescents.