نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عزت‌اله کردمیرزا نیکوزاده ¹
• مهدیه رحمانیان ²
• مژگان آگاه هریس ³

¹ دانشیار روانشناسی سلامت، دانشگاه پیام نور،‌تهران، ایران.

² دانشیار روانشاسی ، گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

³ دانشیار روانشاسی سلامت، گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی برنامه‌های عصب‌روان‌شناختی خانواده‌محور بر بهبود حافظه کاری و عملکردهای اجرایی کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی است.
روش: این مطالعه با روش نیمه‌آزمایشی و طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون همراه با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه کودکان مبتلا به اضطراب جدایی مراجعه‌کننده به مراکز درمانی شهر تهران و مادران آن‌ها بود. 30 کودک به روش نمونه‌گیری غیرتصادفی در دسترس انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هرکدام 15 نفر) تخصیص یافتند. مداخله در گروه آزمایش شامل 12 جلسه 120 دقیقه‌ای برنامه عصب‌روان‌شناختی خانواده‌محور بود که بر تقویت حافظه کاری و عملکردهای اجرایی از طریق تمرین‌های تعاملی و بازی‌های رایانه‌ای تمرکز داشت. ابزارهای پژوهش شامل آزمون هوشی ریون، مقیاس سنجش اضطراب جدایی، آزمون N-Back و پرسشنامه کارکردهای اجرایی (BRIEF) بود.
یافته: نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد که برنامه مداخله‌ای خانواده‌محور تأثیر معناداری بر بهبود عملکرد حافظه کاری و کارکردهای اجرایی کودکان گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل داشت. یافته‌ها حاکی از آن بود که این برنامه توانست از طریق تقویت تعاملات کودک- خانواده و ارائه تمرین‌های هدفمند، به بهبود ساختارهای شناختی و عملکردهای اجرایی کودکان کمک کند.
نتیجه‌گیری: پژوهش حاضر تأیید می‌کند که مداخلات خانواده‌محور به‌عنوان یک رویکرد مؤثر در مدیریت چالش‌های شناختی و رفتاری کودکان مبتلا به اضطراب جدایی می‌تواند استفاده شود. پیشنهاد می‌شود در پژوهش‌های آینده، تأثیر پایدار این مداخلات در طولانی‌مدت و در گروه‌های جمعیتی متنوع بررسی گردد.

کلیدواژه‌ها

• برنامه عصب روان‌شناختی خانواده محور
• حافظه کاری
• عملکردهای اجرایی
• اضطراب جدایی

موضوعات

• عصب روانشناسی

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of a Family-Centered Neuropsychological Program on Working Memory and Executive Functions in Children with Separation Anxiety

نویسندگان [English]

• Ezzatollah kordmirza Nikoozadeh ¹
• Mahdieh Rahmanian ²
• Mojgan Agahheris ³

¹ Associate Professor in Health Psychology, Psychology Department, Payame Noor University, Tehran. Iran.

² Associate Professor, Department of Psychology, Payam Noor University, Tehran, iran.

³ Associate Professor, Department of Psychology, Payam Noor University, Tehran, iran.

چکیده [English]

Objective: The present study aimed to evaluate the effectiveness of family-centered neuropsychological programs on improving working memory and executive functions in children with separation anxiety disorder (SAD).
Method: This quasi-experimental study utilized a pre-test-post-test control group design. The statistical population included children with separation anxiety visiting treatment centers in Tehran and their mothers. A sample of 30 children was selected through convenience sampling and randomly assigned to experimental (n=15) and control (n=15) groups. The intervention comprised 12 sessions (120 minutes each) of family-centered neuropsychological training, focusing on enhancing working memory and executive functions through interactive games. Instruments included Raven's Progressive Matrices, the Separation Anxiety Scale, the N-Back Test, and the Behavior Rating Inventory of Executive Function (BRIEF).
Findings: Multivariate analysis of covariance (MANCOVA) revealed that family-centered neuropsychological interventions significantly improved working memory and executive function performance in children in the experimental group compared to the control group. Results suggested that the program facilitated cognitive improvements by enhancing child-family interactions and incorporating targeted exercises.
Conclusion: This study underscores the efficacy of family-centered interventions as a viable approach for addressing cognitive and behavioral challenges in children with separation anxiety. Future research should investigate the long-term effects of these interventions and examine their applicability across diverse populations.

کلیدواژه‌ها [English]

• Family-centered neuropsychological program
• working memory
• executive functions
• separation anxiety